Op 30 november 2023 vond ons Jubileumcongres “Tijd Verandert” plaats. Hiermee vierde Sioo haar 65-jarig bestaan! In Fort Voordorp (regio Utrecht) kwamen we met ruim driehonderd collega’s, docenten, deelnemers, relaties en vrienden bij elkaar om ons te verdiepen in de thema’s “tijd” en “verandering“ in relatie tot onze vakgebieden en om het jubileum feestelijk te vieren. Het congres begon met een ronde van zes interactieve workshops. Hieronder volgt het verslag van workshop IV– De tijd ont-managen.
Zie voor het verslag van het gehele Jubileumcongres, inclusief het plenair inhoudelijke programma, de terugblik: Jubileumcongres ‘Tijd Verandert’ – Sioo65 (30/11/2023).
Workshop IV – De tijd ont-managen: Robert van Putten hield zijn lectorale rede over “Een kwestie van tijd. Bezieling en professionaliteit in een verontruste wereld”. Roberts lectoraat onderzoekt hoe religie, filosofie en kunst bijdragen aan het omgaan met professionele vraagstukken. Deze workshop gaf hij samen met Jan Willem Nuis (docent-onderzoeker bij de opleiding HRM van de CHE). Maaike Glimmerveen was aanwezig bij deze workshop en beschreef haar bevindingen.
Terwijl we de zaal inlopen tikt een klok irritant hard op de achtergrond. Het brengt ongemak met zich mee: wat een dominant geluid, het jaagt op, voelt als “tijd tekort” terwijl we nog niet eens begonnen zijn…
Tot opluchting van de meesten onder ons, zet Jan Willem (het getik van) de tijd snel stil. Via stilte en een geleide herinnering, neemt hij ons mee terug in onze agenda van de afgelopen zeven dagen. We krijgen de opdracht om de kern van deze week op papier te zetten. De een schrijft een heel epistel, de volgende zet wat agendablokken op een leeg A4, terwijl weer een ander een tekening maakt.
De manier waarop wij tijd ervaren
Als de laatste week van november 2023 ongeveer 25 keer op papier is beland, neemt Robert ons mee in de kern van zijn lectorale rede. Die wijdde hij aan het thema “tijd”. Hij ging op zoek naar begrippen die “de manier waarop wij tijd ervaren” onder woorden brengt. Daarbij kwam hij tot de volgende indeling: productieve tijd, vervulde tijd en lege tijd leiden tot bestemde tijd. Het is de kunst om een balans te vinden tussen productief zijn (Chronos), de tijd vergeten door “vervulling” (Kairos) en het inbouwen van leegte of rust (lege tijd). Deze balans leidt tot “bestemde tijd”, aldus Robert. Tijdservaring waarin we onze identiteit vinden. Een identiteit of bestemming die sterk gerelateerd is aan het theologische perspectief waarop onze westerse samenleving is gebaseerd.
Een kleur voor elke “tijd”
Na deze korte inhoudelijke uiteenzetting, krijgen we de opdracht om nogmaals te kijken naar onze laatste week van november. En om in kleur aan te geven hoe we de beschreven tijd zouden labelen: blauw voor productieve tijd, oranje voor vervulde tijd en groen voor lege tijd. We voeren in kleine groepjes een gesprek over hoe het komt dat je vooral blauw hebt gemarkeerd of wat maakte je de afgelopen week in een (oranje) flow zat. Met name het gesprek over het groen leidt tot mooie inzichten: want gunnen we onszelf eigenlijk wel de tijd voor echte rust? Het liefst verantwoorden we elk uur, ook het lege. Maar kan dat eigenlijk wel: lege tijd verantwoorden? Niet voor niets is de titel van deze workshop “de tijd ont-managen”. Dat klinkt als een mooie ambitie, maar zodra het over je eigen (professionele) agenda gaat voelt het ongemakkelijk.
Geen eenduidige betekenis
De verscheidenheid in de groep met filosofen, veranderaars, HR-mensen, OD-mensen en directeuren brengt de meervoudigheid, die Sioo zo kenmerkt, naar voren. Samen scherpen we de tijdsbegrippen uit de rede van Robert aan en komen tot de conclusie dat er geen eenduidige betekenis is voor deze begrippen. Wel lijken we ze allemaal nodig te hebben om tot onze bestemming te komen. Paradoxaal genoeg, hebben we eigenlijk geen “tijd” meer om de laatste vraag te beantwoorden. Namelijk, wat we onze collega’s of klanten zouden willen adviseren als het gaat om het hanteerbaar maken van het begrip “tijd”. Een vraag om even de tijd voor te nemen en te vertragen, zodat we kunnen puzzelen op een volgend stapje in het creëren van begrip rondom het thema “tijd”. Of zoals collega Anne Lemaire in een haiku verwoordde:
“Klok tikt, achteruit
Hoe orchestreer je de tijd
Door kleur te geven”
Terwijl het tikken van de tijd weer hoorbaar is, verlaten we de ruimte. Het antwoord op wat tijd precies is, hebben we niet gevonden. Wel tikt de tijd als vanzelfsprekend door en maken we ons op voor het verhaal van kosmoloog Thomas Hertog, die ons vanuit natuurkundig perspectief meeneemt in het ontstaan van tijd.
Lees ook de andere verslagen:
Workshop I – Spelen met tijd: Joris Brenninkmeijer schreef over zijn zoektocht naar hoe de tijd betekenis heeft in coaching. In september 2023 verscheen zijn boek “De tijdgids. De wezenlijke rol van tijd in coachende gesprekken” Annet Weitering was aanwezig bij deze workshop en beschreef haar bevindingen.
Workshop II – Film en tijd: Robbert Braak werkt al vele jaren met film in zijn werk als creatief denker, trainer en coach op het terrein van leiderschap. Hoe krijgt de veranderende tijd vorm in film en hoe is dat een metafoor voor ons (professionele) gebruik van tijd om invloed te hebben. De deelnemers hebben de impact van film ervaren om tijd en de invloed daarop te beschouwen. Martijn van den Berg was aanwezig bij deze workshop en beschreef zijn bevindingen.
Workshop III – Tijdontwerp: De deelnemers aan de workshop van Daniël van Duijn hebben over tijdontwerp geleerd om dertien soorten tijd te herkennen: van krultijd en eeuwigheid tot temporele ordes en tijdvakken. De kunst is om ze te herkennen en vorm te geven. Wilfred Verweij was aanwezig bij deze workshop en beschreef zijn bevindingen.
Workshop V – Verhaaltijd: Martijn van Ooijen promoveerde op zijn onderzoek naar de rol van verhalen bij het creëren van urgentie. Verhalen, waarin het verleden, het heden en de toekomst door elkaar heen lopen. Herinneringen uit het verleden en waarnemingen over wat er nu speelt, beïnvloeden allebei de plannen die je vandaag voor de toekomst maakt. Judith Iking was aanwezig bij deze workshop en beschreef haar bevindingen.
Workshop VI – Tucht van de tijd: Jorren Scherpenisse promoveerde op het thema “Tucht van de tijd, over het tijdigen van bestuur en beleid”. In zijn proefschrift verbindt hij diverse tijdsconcepten met vraagstukken die leven in het openbaar bestuur. Marguerithe de Man was aanwezig bij deze workshop en beschreef haar bevindingen.
Zie voor het verslag van het gehele Jubileumcongres, inclusief het plenair inhoudelijke programma, de terugblik: Jubileumcongres ‘Tijd Verandert’ – Sioo65 (30/11/2023)
Nieuw Sioo-boek: Tijdmeesterschap, een handreiking voor veranderaars
Het eerste exemplaar van het nieuwste Sioo-boek “Tijdmeesterschap, een handreiking voor veranderaars” is eind april 2024 overhandigd aan Jaap van ’t Hek. Lees hier meer over het boek, de auteurs, de overhandiging van het eerste exemplaar en waar je het boek kunt bestellen!
Op 30 november 2023 vond ons Jubileumcongres “Tijd Verandert” plaats. Hiermee vierde Sioo haar 65-jarig bestaan! In Fort Voordorp (regio Utrecht) kwamen we met ruim driehonderd collega’s, docenten, deelnemers, relaties en vrienden bij elkaar om ons te verdiepen in de thema’s “tijd” en “verandering“ in relatie tot onze vakgebieden en om het jubileum feestelijk te vieren. Het congres begon met een ronde van zes interactieve workshops. Hieronder volgt het verslag van workshop IV– De tijd ont-managen.
Zie voor het verslag van het gehele Jubileumcongres, inclusief het plenair inhoudelijke programma, de terugblik: Jubileumcongres ‘Tijd Verandert’ – Sioo65 (30/11/2023).
Workshop IV – De tijd ont-managen: Robert van Putten hield zijn lectorale rede over “Een kwestie van tijd. Bezieling en professionaliteit in een verontruste wereld”. Roberts lectoraat onderzoekt hoe religie, filosofie en kunst bijdragen aan het omgaan met professionele vraagstukken. Deze workshop gaf hij samen met Jan Willem Nuis (docent-onderzoeker bij de opleiding HRM van de CHE). Maaike Glimmerveen was aanwezig bij deze workshop en beschreef haar bevindingen.
Terwijl we de zaal inlopen tikt een klok irritant hard op de achtergrond. Het brengt ongemak met zich mee: wat een dominant geluid, het jaagt op, voelt als “tijd tekort” terwijl we nog niet eens begonnen zijn…
Tot opluchting van de meesten onder ons, zet Jan Willem (het getik van) de tijd snel stil. Via stilte en een geleide herinnering, neemt hij ons mee terug in onze agenda van de afgelopen zeven dagen. We krijgen de opdracht om de kern van deze week op papier te zetten. De een schrijft een heel epistel, de volgende zet wat agendablokken op een leeg A4, terwijl weer een ander een tekening maakt.
De manier waarop wij tijd ervaren
Als de laatste week van november 2023 ongeveer 25 keer op papier is beland, neemt Robert ons mee in de kern van zijn lectorale rede. Die wijdde hij aan het thema “tijd”. Hij ging op zoek naar begrippen die “de manier waarop wij tijd ervaren” onder woorden brengt. Daarbij kwam hij tot de volgende indeling: productieve tijd, vervulde tijd en lege tijd leiden tot bestemde tijd. Het is de kunst om een balans te vinden tussen productief zijn (Chronos), de tijd vergeten door “vervulling” (Kairos) en het inbouwen van leegte of rust (lege tijd). Deze balans leidt tot “bestemde tijd”, aldus Robert. Tijdservaring waarin we onze identiteit vinden. Een identiteit of bestemming die sterk gerelateerd is aan het theologische perspectief waarop onze westerse samenleving is gebaseerd.
Een kleur voor elke “tijd”
Na deze korte inhoudelijke uiteenzetting, krijgen we de opdracht om nogmaals te kijken naar onze laatste week van november. En om in kleur aan te geven hoe we de beschreven tijd zouden labelen: blauw voor productieve tijd, oranje voor vervulde tijd en groen voor lege tijd. We voeren in kleine groepjes een gesprek over hoe het komt dat je vooral blauw hebt gemarkeerd of wat maakte je de afgelopen week in een (oranje) flow zat. Met name het gesprek over het groen leidt tot mooie inzichten: want gunnen we onszelf eigenlijk wel de tijd voor echte rust? Het liefst verantwoorden we elk uur, ook het lege. Maar kan dat eigenlijk wel: lege tijd verantwoorden? Niet voor niets is de titel van deze workshop “de tijd ont-managen”. Dat klinkt als een mooie ambitie, maar zodra het over je eigen (professionele) agenda gaat voelt het ongemakkelijk.
Geen eenduidige betekenis
De verscheidenheid in de groep met filosofen, veranderaars, HR-mensen, OD-mensen en directeuren brengt de meervoudigheid, die Sioo zo kenmerkt, naar voren. Samen scherpen we de tijdsbegrippen uit de rede van Robert aan en komen tot de conclusie dat er geen eenduidige betekenis is voor deze begrippen. Wel lijken we ze allemaal nodig te hebben om tot onze bestemming te komen. Paradoxaal genoeg, hebben we eigenlijk geen “tijd” meer om de laatste vraag te beantwoorden. Namelijk, wat we onze collega’s of klanten zouden willen adviseren als het gaat om het hanteerbaar maken van het begrip “tijd”. Een vraag om even de tijd voor te nemen en te vertragen, zodat we kunnen puzzelen op een volgend stapje in het creëren van begrip rondom het thema “tijd”. Of zoals collega Anne Lemaire in een haiku verwoordde:
“Klok tikt, achteruit
Hoe orchestreer je de tijd
Door kleur te geven”
Terwijl het tikken van de tijd weer hoorbaar is, verlaten we de ruimte. Het antwoord op wat tijd precies is, hebben we niet gevonden. Wel tikt de tijd als vanzelfsprekend door en maken we ons op voor het verhaal van kosmoloog Thomas Hertog, die ons vanuit natuurkundig perspectief meeneemt in het ontstaan van tijd.
Lees ook de andere verslagen:
Workshop I – Spelen met tijd: Joris Brenninkmeijer schreef over zijn zoektocht naar hoe de tijd betekenis heeft in coaching. In september 2023 verscheen zijn boek “De tijdgids. De wezenlijke rol van tijd in coachende gesprekken” Annet Weitering was aanwezig bij deze workshop en beschreef haar bevindingen.
Workshop II – Film en tijd: Robbert Braak werkt al vele jaren met film in zijn werk als creatief denker, trainer en coach op het terrein van leiderschap. Hoe krijgt de veranderende tijd vorm in film en hoe is dat een metafoor voor ons (professionele) gebruik van tijd om invloed te hebben. De deelnemers hebben de impact van film ervaren om tijd en de invloed daarop te beschouwen. Martijn van den Berg was aanwezig bij deze workshop en beschreef zijn bevindingen.
Workshop III – Tijdontwerp: De deelnemers aan de workshop van Daniël van Duijn hebben over tijdontwerp geleerd om dertien soorten tijd te herkennen: van krultijd en eeuwigheid tot temporele ordes en tijdvakken. De kunst is om ze te herkennen en vorm te geven. Wilfred Verweij was aanwezig bij deze workshop en beschreef zijn bevindingen.
Workshop V – Verhaaltijd: Martijn van Ooijen promoveerde op zijn onderzoek naar de rol van verhalen bij het creëren van urgentie. Verhalen, waarin het verleden, het heden en de toekomst door elkaar heen lopen. Herinneringen uit het verleden en waarnemingen over wat er nu speelt, beïnvloeden allebei de plannen die je vandaag voor de toekomst maakt. Judith Iking was aanwezig bij deze workshop en beschreef haar bevindingen.
Workshop VI – Tucht van de tijd: Jorren Scherpenisse promoveerde op het thema “Tucht van de tijd, over het tijdigen van bestuur en beleid”. In zijn proefschrift verbindt hij diverse tijdsconcepten met vraagstukken die leven in het openbaar bestuur. Marguerithe de Man was aanwezig bij deze workshop en beschreef haar bevindingen.
Zie voor het verslag van het gehele Jubileumcongres, inclusief het plenair inhoudelijke programma, de terugblik: Jubileumcongres ‘Tijd Verandert’ – Sioo65 (30/11/2023)
Nieuw Sioo-boek: Tijdmeesterschap, een handreiking voor veranderaars
Het eerste exemplaar van het nieuwste Sioo-boek “Tijdmeesterschap, een handreiking voor veranderaars” is eind april 2024 overhandigd aan Jaap van ’t Hek. Lees hier meer over het boek, de auteurs, de overhandiging van het eerste exemplaar en waar je het boek kunt bestellen!