Op 30 november 2023 vond ons Jubileumcongres “Tijd Verandert” plaats. Hiermee vierde Sioo haar 65-jarig bestaan! In Fort Voordorp (regio Utrecht) kwamen we met ruim driehonderd collega’s, docenten, deelnemers, relaties en vrienden bij elkaar om ons te verdiepen in de thema’s “tijd” en “verandering” in relatie tot onze vakgebieden en om het jubileum feestelijk te vieren. Het congres begon met een ronde van zes interactieve workshops. Hieronder volgt het verslag van workshop II – Film en tijd.
Zie voor het verslag van het gehele Jubileumcongres, inclusief het plenair inhoudelijke programma, de terugblik: Jubileumcongres ‘Tijd Verandert’ – Sioo65 (30/11/2023).
Workshop II – Film en tijd: Robbert Braak werkt al vele jaren met film in zijn werk als creatief denker, trainer en coach op het terrein van leiderschap. Hoe krijgt de veranderende tijd vorm in film en hoe is dat een metafoor voor ons (professionele) gebruik van tijd om invloed te hebben. De deelnemers hebben de impact van film ervaren om tijd en de invloed daarop te beschouwen. Martijn van den Berg was aanwezig bij deze workshop en beschreef zijn bevindingen.
Aan de hand van vele filmfragmenten hebben we nagedacht over verschillende aspecten van tijd in relatie tot ons vakgebied, over hoe we zelf tijd ervaren en over de invloed van tijd op onze ervaringen.
Wie de film Hugo (Martin Scorsese, 2011) kent, kent vast ook wel de mooie visuele beginscène met de jongen, Hugo, die elke dag de stationsklok moet opwinden. Deze scène deed mij onder andere denken aan: Hugo zit met zijn werkroutine (in de tijd) gevangen in een, letterlijk door de mens zélf geconstrueerde, uitdrukking van tijd (die prachtige mechanische stationsklok die om precies zoveel uur opgewonden dient te worden). Dit geeft maar weer aan: de mens kan invloed uitoefenen om zelf zijn werkroutines (in de tijd) aan te passen.
Na elk filmfragment kregen we de opdracht om in twee- of drietallen een wisselende invalshoek, met betrekking tot tijd en ervaring, te onderzoeken in het licht van de bekeken scène. Daarna stond het de deelnemers vrij een gesprekspartner aan te wijzen waarvan zij vonden dat die, in het onderlinge gesprek, een opvallend inzicht of opvallende ervaring had gedeeld, zodat hij of zij dit met iedereen kon delen. Robbert prikkelde ons om over de filmfragmenten en onze antwoorden na te denken en bracht vervolgvragen in, om daarmee nieuwe ideeën nader te onderzoeken.
Hieronder licht ik een aantal andere getoonde fragmenten en interessante bevindingen uit.
Filmfragment uit: A Late Quartet (2012)
De oprichter van een kwartet is ernstig ziek en het kwartet zal daarom “binnenkort” stoppen te bestaan. Dit gaat onder andere over “begin en einde” en het proces van stoppen. Nu geeft hij zijn kwartetleden de opdracht om een muziekstuk te spelen waarin geen pauzes zijn opgenomen. Wat gebeurt er dan als ze “out of tune” geraken? Want ze moeten doorspelen, ze mogen niet stoppen. Dit gaat over het samenspel in de tijd en hoe zich dat ontwikkelt als er geen pauzes mogen worden genomen. Het antwoord van de oprichter: “Dat weten we niet, laten we ’t ontdekken.”
Wij moesten vervolgens nadenken over hoe deze scène een metafoor zou kunnen zijn voor iets dat je in je eigen werk bent tegengekomen en/of tegenkomt.
Een deelnemer vertelde over onrust in een orkest. Het was haar taak geweest om die onrust weg te nemen. Zij gaf aan dat het orkest door die interne onrust ook sneller “out of tune” raakte tijdens het spelen. En toen de positieve energie weer terugkeerde, merkte je dat de teruggekeerde positieve energie ook werd overgedragen op het publiek bij het spelen.
In het kader van “begin en einde” moest iemand ook denken aan het contrast met het ritme van de planeten die om de zon draaien: miljoenen jaren hetzelfde ritme en in dié tijdslijn “nooit out of tune”.
Filmfragment uit: Lucy (2014)
Een scène waarin we de ervaring meebeleven van een jonge vrouw, Lucy. Haar breincapaciteit werd in een laboratorium van 80% naar 100% opgeschroefd. Alle historie kwam in sneltreinvaart voorbij, tot en met de oerknal! En toen was Lucy verdwenen. Of beter gezegd: ze was overal.
Het deed iemand denken aan het moment van een plotselinge openbaring, een “lucid moment”, als magisch moment.
Filmfragment uit: Interstellar (2014)
Een fragment uit Interstellar, aangevuld met de reactie op deze film van Thomas Hertog (VPRO Zomergasten 2023) die aangeeft de, in Interstellar geponeerde verbeelding van de verschillende dimensies (inclusief tijd), ruimtetijd en een zwart gat, knap bedacht te vinden. Op enig moment communiceert ruimtereiziger Cooper in de film via gravitatiegolven met zijn dochter vanuit een multidimensionale “toestand” in een zwart gat, zodat zijn dochter op aarde de mensheid hopelijk kan redden. De gravitatiegolven zorgen voor slechts hele kleine signalen die bijna niet waarneembaar zijn.
Deelnemers noemden, naar aanleiding van dit fragment, de begrippen “contact en liefde” (Cooper en zijn dochter) en ze benoemden de les dat je sensitief moet blijven om belangrijke, zwakke signalen te kunnen waarnemen.
Filmfragment uit: Alive Inside (2014)
We zien verschillende fragmenten uit deze film, waarin een vrouw van boven de negentig aanvankelijk aangeeft niets te kunnen herinneren uit haar jeugd. Echter na het afspelen van muziek uit haar jeugd, komen alle herinneringen weer bij haar boven en vertelt ze honderduit over haar ervaringen van vroeger.
Een van de vragen, die ons werden voorgelegd, was: “Wat is jouw muziek?”
Een van de deelnemers vertelde dat dit fragment haar deed terugdenken aan een ervaring die zij als kind had gehad. Bij een bezoek aan de Sixtijnse Kapel was zij dusdanig onder de indruk geraakt van de fresco’s van onder meer Michelangelo, dat zij vervolgens thuis met volle energie, zeer geconcentreerd, in enkele dagen haar eigen kamer (kunstzinnig) had beschilderd. En dat, tot haar grote verbazing, het resultaat er mocht zijn, ondanks het feit dat ze geen schilderervaring. Sindsdien heeft zij niet meer geschilderd, noch daaraan behoefte gehad. Het was toen een moment van inspiratie en nu in de workshop een moment van herinnering en contemplatie.
Filmfragment uit: Everything Everywhere All at Once (2022)
Een filmfragment uit Everything Everywhere All at Once (2022) kon ook niet ontbreken. In deze film ontdekt een vrouw, de Chinees-Amerikaanse immigrant Evelyn, haar (mogelijke) alternatieve levens, die ook min of meer tegelijkertijd in beeld worden gebracht. Voor een beeld van de film kun je die het beste zelf bekijken natuurlijk, dit geldt ook voor alle andere genoemde films.
Wij hebben een fragment bekeken, waarin de vrouw en haar man elkaar (weer) vinden en hun handen contact maken. Op dat moment komt er een vorm van rust en misschien wel bevrijding in beeld (op een tamelijk dreigend en hectisch moment, op z’n zachtst gezegd). Ook komen de alternatieve levens min of meer bij elkaar, zo lijkt het even.
Bij dit fragment, dat ter afsluiting van deze workshop was gekozen en daarmee ook van dit verslag, kwam bij mij de volgende gedachte op: in het contact maken, op dat moment, worden alle mogelijkheden zichtbaar.
Lees ook de andere verslagen:
Workshop I – Spelen met tijd: Joris Brenninkmeijer schreef over zijn zoektocht naar hoe de tijd betekenis heeft in coaching. In september 2023 verscheen zijn boek “De tijdgids. De wezenlijke rol van tijd in coachende gesprekken”. Annet Weitering was aanwezig bij deze workshop en beschreef haar bevindingen.
Workshop III – Tijdontwerp: De deelnemers aan de workshop van Daniël van Duijn hebben over tijdontwerp geleerd om dertien soorten tijd te herkennen: van krultijd en eeuwigheid tot temporele ordes en tijdvakken. De kunst is om ze te herkennen en vorm te geven. Wilfred Verweij was aanwezig bij deze workshop en beschreef zijn bevindingen.
Workshop IV – De tijd ont-managen: Robert van Putten hield zijn lectorale rede over “Een kwestie van tijd. Bezieling en professionaliteit in een verontruste wereld”. Roberts lectoraat onderzoekt hoe religie, filosofie en kunst bijdragen aan het omgaan met professionele vraagstukken. Deze workshop gaf hij samen met Jan Willem Nuis (docent-onderzoeker bij de opleiding HRM van de CHE). Maaike Glimmerveen was aanwezig bij deze workshop en beschreef haar bevindingen.
Workshop V – Verhaaltijd: Martijn van Ooijen promoveerde op zijn onderzoek naar de rol van verhalen bij het creëren van urgentie. Verhalen, waarin het verleden, het heden en de toekomst door elkaar heen lopen. Herinneringen uit het verleden en waarnemingen over wat er nu speelt, beïnvloeden allebei de plannen die je vandaag voor de toekomst maakt. Judith Iking was aanwezig bij deze workshop en beschreef haar bevindingen.
Workshop VI – Tucht van de tijd: Jorren Scherpenisse promoveerde op het thema “Tucht van de tijd, over het tijdigen van bestuur en beleid”. In zijn proefschrift verbindt hij diverse tijdsconcepten met vraagstukken die leven in het openbaar bestuur. Marguerithe de Man was aanwezig bij deze workshop en beschreef haar bevindingen.
Zie voor het verslag van het gehele Jubileumcongres, inclusief het plenair inhoudelijke programma, de terugblik: Jubileumcongres ‘Tijd Verandert’ – Sioo65 (30/11/2023)
Nieuw Sioo-boek: Tijdmeesterschap, een handreiking voor veranderaars
Het eerste exemplaar van het nieuwste Sioo-boek “Tijdmeesterschap, een handreiking voor veranderaars” is eind april 2024 overhandigd aan Jaap van ’t Hek. Lees hier meer over het boek, de auteurs, de overhandiging van het eerste exemplaar en waar je het boek kunt bestellen!
Op 30 november 2023 vond ons Jubileumcongres “Tijd Verandert” plaats. Hiermee vierde Sioo haar 65-jarig bestaan! In Fort Voordorp (regio Utrecht) kwamen we met ruim driehonderd collega’s, docenten, deelnemers, relaties en vrienden bij elkaar om ons te verdiepen in de thema’s “tijd” en “verandering” in relatie tot onze vakgebieden en om het jubileum feestelijk te vieren. Het congres begon met een ronde van zes interactieve workshops. Hieronder volgt het verslag van workshop II – Film en tijd.
Zie voor het verslag van het gehele Jubileumcongres, inclusief het plenair inhoudelijke programma, de terugblik: Jubileumcongres ‘Tijd Verandert’ – Sioo65 (30/11/2023).
Workshop II – Film en tijd: Robbert Braak werkt al vele jaren met film in zijn werk als creatief denker, trainer en coach op het terrein van leiderschap. Hoe krijgt de veranderende tijd vorm in film en hoe is dat een metafoor voor ons (professionele) gebruik van tijd om invloed te hebben. De deelnemers hebben de impact van film ervaren om tijd en de invloed daarop te beschouwen. Martijn van den Berg was aanwezig bij deze workshop en beschreef zijn bevindingen.
Aan de hand van vele filmfragmenten hebben we nagedacht over verschillende aspecten van tijd in relatie tot ons vakgebied, over hoe we zelf tijd ervaren en over de invloed van tijd op onze ervaringen.
Wie de film Hugo (Martin Scorsese, 2011) kent, kent vast ook wel de mooie visuele beginscène met de jongen, Hugo, die elke dag de stationsklok moet opwinden. Deze scène deed mij onder andere denken aan: Hugo zit met zijn werkroutine (in de tijd) gevangen in een, letterlijk door de mens zélf geconstrueerde, uitdrukking van tijd (die prachtige mechanische stationsklok die om precies zoveel uur opgewonden dient te worden). Dit geeft maar weer aan: de mens kan invloed uitoefenen om zelf zijn werkroutines (in de tijd) aan te passen.
Na elk filmfragment kregen we de opdracht om in twee- of drietallen een wisselende invalshoek, met betrekking tot tijd en ervaring, te onderzoeken in het licht van de bekeken scène. Daarna stond het de deelnemers vrij een gesprekspartner aan te wijzen waarvan zij vonden dat die, in het onderlinge gesprek, een opvallend inzicht of opvallende ervaring had gedeeld, zodat hij of zij dit met iedereen kon delen. Robbert prikkelde ons om over de filmfragmenten en onze antwoorden na te denken en bracht vervolgvragen in, om daarmee nieuwe ideeën nader te onderzoeken.
Hieronder licht ik een aantal andere getoonde fragmenten en interessante bevindingen uit.
Filmfragment uit: A Late Quartet (2012)
De oprichter van een kwartet is ernstig ziek en het kwartet zal daarom “binnenkort” stoppen te bestaan. Dit gaat onder andere over “begin en einde” en het proces van stoppen. Nu geeft hij zijn kwartetleden de opdracht om een muziekstuk te spelen waarin geen pauzes zijn opgenomen. Wat gebeurt er dan als ze “out of tune” geraken? Want ze moeten doorspelen, ze mogen niet stoppen. Dit gaat over het samenspel in de tijd en hoe zich dat ontwikkelt als er geen pauzes mogen worden genomen. Het antwoord van de oprichter: “Dat weten we niet, laten we ’t ontdekken.”
Wij moesten vervolgens nadenken over hoe deze scène een metafoor zou kunnen zijn voor iets dat je in je eigen werk bent tegengekomen en/of tegenkomt.
Een deelnemer vertelde over onrust in een orkest. Het was haar taak geweest om die onrust weg te nemen. Zij gaf aan dat het orkest door die interne onrust ook sneller “out of tune” raakte tijdens het spelen. En toen de positieve energie weer terugkeerde, merkte je dat de teruggekeerde positieve energie ook werd overgedragen op het publiek bij het spelen.
In het kader van “begin en einde” moest iemand ook denken aan het contrast met het ritme van de planeten die om de zon draaien: miljoenen jaren hetzelfde ritme en in dié tijdslijn “nooit out of tune”.
Filmfragment uit: Lucy (2014)
Een scène waarin we de ervaring meebeleven van een jonge vrouw, Lucy. Haar breincapaciteit werd in een laboratorium van 80% naar 100% opgeschroefd. Alle historie kwam in sneltreinvaart voorbij, tot en met de oerknal! En toen was Lucy verdwenen. Of beter gezegd: ze was overal.
Het deed iemand denken aan het moment van een plotselinge openbaring, een “lucid moment”, als magisch moment.
Filmfragment uit: Interstellar (2014)
Een fragment uit Interstellar, aangevuld met de reactie op deze film van Thomas Hertog (VPRO Zomergasten 2023) die aangeeft de, in Interstellar geponeerde verbeelding van de verschillende dimensies (inclusief tijd), ruimtetijd en een zwart gat, knap bedacht te vinden. Op enig moment communiceert ruimtereiziger Cooper in de film via gravitatiegolven met zijn dochter vanuit een multidimensionale “toestand” in een zwart gat, zodat zijn dochter op aarde de mensheid hopelijk kan redden. De gravitatiegolven zorgen voor slechts hele kleine signalen die bijna niet waarneembaar zijn.
Deelnemers noemden, naar aanleiding van dit fragment, de begrippen “contact en liefde” (Cooper en zijn dochter) en ze benoemden de les dat je sensitief moet blijven om belangrijke, zwakke signalen te kunnen waarnemen.
Filmfragment uit: Alive Inside (2014)
We zien verschillende fragmenten uit deze film, waarin een vrouw van boven de negentig aanvankelijk aangeeft niets te kunnen herinneren uit haar jeugd. Echter na het afspelen van muziek uit haar jeugd, komen alle herinneringen weer bij haar boven en vertelt ze honderduit over haar ervaringen van vroeger.
Een van de vragen, die ons werden voorgelegd, was: “Wat is jouw muziek?”
Een van de deelnemers vertelde dat dit fragment haar deed terugdenken aan een ervaring die zij als kind had gehad. Bij een bezoek aan de Sixtijnse Kapel was zij dusdanig onder de indruk geraakt van de fresco’s van onder meer Michelangelo, dat zij vervolgens thuis met volle energie, zeer geconcentreerd, in enkele dagen haar eigen kamer (kunstzinnig) had beschilderd. En dat, tot haar grote verbazing, het resultaat er mocht zijn, ondanks het feit dat ze geen schilderervaring. Sindsdien heeft zij niet meer geschilderd, noch daaraan behoefte gehad. Het was toen een moment van inspiratie en nu in de workshop een moment van herinnering en contemplatie.
Filmfragment uit: Everything Everywhere All at Once (2022)
Een filmfragment uit Everything Everywhere All at Once (2022) kon ook niet ontbreken. In deze film ontdekt een vrouw, de Chinees-Amerikaanse immigrant Evelyn, haar (mogelijke) alternatieve levens, die ook min of meer tegelijkertijd in beeld worden gebracht. Voor een beeld van de film kun je die het beste zelf bekijken natuurlijk, dit geldt ook voor alle andere genoemde films.
Wij hebben een fragment bekeken, waarin de vrouw en haar man elkaar (weer) vinden en hun handen contact maken. Op dat moment komt er een vorm van rust en misschien wel bevrijding in beeld (op een tamelijk dreigend en hectisch moment, op z’n zachtst gezegd). Ook komen de alternatieve levens min of meer bij elkaar, zo lijkt het even.
Bij dit fragment, dat ter afsluiting van deze workshop was gekozen en daarmee ook van dit verslag, kwam bij mij de volgende gedachte op: in het contact maken, op dat moment, worden alle mogelijkheden zichtbaar.
Lees ook de andere verslagen:
Workshop I – Spelen met tijd: Joris Brenninkmeijer schreef over zijn zoektocht naar hoe de tijd betekenis heeft in coaching. In september 2023 verscheen zijn boek “De tijdgids. De wezenlijke rol van tijd in coachende gesprekken”. Annet Weitering was aanwezig bij deze workshop en beschreef haar bevindingen.
Workshop III – Tijdontwerp: De deelnemers aan de workshop van Daniël van Duijn hebben over tijdontwerp geleerd om dertien soorten tijd te herkennen: van krultijd en eeuwigheid tot temporele ordes en tijdvakken. De kunst is om ze te herkennen en vorm te geven. Wilfred Verweij was aanwezig bij deze workshop en beschreef zijn bevindingen.
Workshop IV – De tijd ont-managen: Robert van Putten hield zijn lectorale rede over “Een kwestie van tijd. Bezieling en professionaliteit in een verontruste wereld”. Roberts lectoraat onderzoekt hoe religie, filosofie en kunst bijdragen aan het omgaan met professionele vraagstukken. Deze workshop gaf hij samen met Jan Willem Nuis (docent-onderzoeker bij de opleiding HRM van de CHE). Maaike Glimmerveen was aanwezig bij deze workshop en beschreef haar bevindingen.
Workshop V – Verhaaltijd: Martijn van Ooijen promoveerde op zijn onderzoek naar de rol van verhalen bij het creëren van urgentie. Verhalen, waarin het verleden, het heden en de toekomst door elkaar heen lopen. Herinneringen uit het verleden en waarnemingen over wat er nu speelt, beïnvloeden allebei de plannen die je vandaag voor de toekomst maakt. Judith Iking was aanwezig bij deze workshop en beschreef haar bevindingen.
Workshop VI – Tucht van de tijd: Jorren Scherpenisse promoveerde op het thema “Tucht van de tijd, over het tijdigen van bestuur en beleid”. In zijn proefschrift verbindt hij diverse tijdsconcepten met vraagstukken die leven in het openbaar bestuur. Marguerithe de Man was aanwezig bij deze workshop en beschreef haar bevindingen.
Zie voor het verslag van het gehele Jubileumcongres, inclusief het plenair inhoudelijke programma, de terugblik: Jubileumcongres ‘Tijd Verandert’ – Sioo65 (30/11/2023)
Nieuw Sioo-boek: Tijdmeesterschap, een handreiking voor veranderaars
Het eerste exemplaar van het nieuwste Sioo-boek “Tijdmeesterschap, een handreiking voor veranderaars” is eind april 2024 overhandigd aan Jaap van ’t Hek. Lees hier meer over het boek, de auteurs, de overhandiging van het eerste exemplaar en waar je het boek kunt bestellen!