Big Tech en de democratie
In deel 1 van deze blogserie schetste ik een speelveld van een beperkt aantal hele grote technologiebedrijven, hun macht en de verwevenheid met overheden. In dit tweede deel verken ik de soms onzichtbare invloed van Big Tech op de democratie. Deze reeks van drie artikelen is voor een groot deel geïnspireerd op wat het boek De tech coup (Marietje Schaake, eerste uitgave 2024)) beschrijft en bij het lezen bij mij teweeg bracht.
Statelijke cybersecurity
We hielden recentelijk een Sioo Masterclass met Rutger Leukfeldt over cybersecurity. Daar ging het zoals Leukfeldt aangaf steeds over de niet-statelijke cybersecurity. De Tech Coup gaat juist met name om de statelijke cyberveiligheid. Diverse verschijningsvormen daarvan nemen hand over hand toe. In de NRC1 van 19 december 2024 staat een artikel over onderzoek van Bart Schuurman, hoogleraar Terrorisme en Politiek Geweld, die de toename van Russische sabotage-acties onderzocht. De illustratie spreekt boekdelen. Eerst toont een afbeelding van Europa een ‘beperkt’ aantal stippen (aanvallen, bewezen terug te herleiden naar Rusland) en een ‘beperkt’ aantal getroffen landen in 2022. Vervolgens neemt het aantal stippen en het aantal getroffen landen in Europa in 2023 en 2024 enorm toe.
Bij Schaake trof ik een mooie uitspraak aan die een tegenhanger is van van Luceberts ‘Alles van waarde is weerloos’, namelijk: ‘Alles wat slim is, is kwetsbaar.’ Met andere woorden: alles wat gedigitaliseerd is, kan tot wapen worden gemaakt.
Bij statelijke aanvallen hebben we te maken met onduidelijkheden tussen de taken van de overheid en de bedrijven. Het zijn de bedrijven die zowel de cybersecurity op zich nemen als de aanvallen ontdekken en proberen op te lossen. Zij hebben de kennis, terwijl de overheid en burgers vaak niet goed weten wat er precies speelt.
Het ingewikkelde is ook dat die bedrijven relatief eenvoudig de aanvallers, c.q. daders, aanwijzen en soms ook uitschakelen. Dit gebeurt echter zonder toezicht of inmenging van de overheid. Voor de overheid is het vervolgens lastig om een beschuldigende vinger uit te steken naar een ander land of een groepering in een ander land. De overheid doet dan soms liever niets, omdat de politieke kosten van een dergelijke beschuldiging heel hoog kunnen zijn.
Kwetsbaarheid
Wat Schaake op meerdere plekken in het boek goed doet, is de verwevenheid van het digitale ecosysteem en het systemisch karakter van de opgave zichtbaar maken. Dat doet ze onder andere door duidelijk te maken dat dat leuke en handige internet –waarmee ik het boek bestelde of een mail stuur – niet zonder een aantal andere componenten kan functioneren: ‘de stack’. Oftewel, de essentiële bouwstenen die samen de ruggengraat vormen van de digitale infrastructuur. Denk hierbij aan: microchips, glasvezelkabels en datacenters. En dat al die componenten op dit moment de inzet zijn van een geopolitiek steekspel.
Elk digitaal apparaat, en dat zijn tegenwoordig ook auto’s, wasmachines, stofzuigers enzovoort, heeft chips nodig. De grondstoffen voor deze chips zijn schaars en ook de fabrieken en apparatuur om ze te produceren zijn beperkt aanwezig. Op dit moment speelt China daarin een hele belangrijke rol. En recent nog was ASML onderdeel van een politiek steekspel. Zo wilden de Verenigde Staten hun onafhankelijkheid van China demonstreren en eisten ze dat ook Nederland exportbeperkingen van ASML-machines naar China hanteerde.
Schaake illustreert de wereldwijde keten van chips treffend: silicium wordt in de VS gedolven en geraffineerd, in Zuid-Korea voorbewerkt om vervolgens in Taiwan met behulp van Nederlandse apparatuur, omgezet in chips van Amerikaans ontwerp, die dan naar China gaan om te worden ingebouwd in smartphones, die uiteindelijk in Canada wordt verkocht.
Ook over de kwetsbaarheid van kabels en andere verbindingen op de zeebodem zijn er recente voorbeelden. Maar deze ruggengraat van het internet, die door buiten territoriale wateren loopt, is vogelvrij omdat het internationale recht hier niet op van toepassing is. We zijn onvoldoende voorbereid op een conflict over deze kabels. Onlangs nog troffen ze kabelbreuken aan in de Oostzee. Mogelijk het resultaat van opzettelijke beschadiging2.
Of kijk naar een recentelijk voorbeeld van datacenters op eigen bodem. Waarin Zeewolde op het laatste moment de komst van een vestiging heeft weten te voorkomen. En daar bleek dat de belanghebbende, Meta, zich verschool achter allerlei mooie bedrijfsnamen. Lokale bestuurders zijn amper opgewassen tegen de macht en kracht van hun tegenstanders die veel beloven, maar weinig waarmaken en wel enorm veel energie verbruiken. Een ander risico is de concentratie van spelers. Het uitvallen van AWS zorgde ervoor dat hogescholen en universiteiten geen examens konden afnemen.
Doelzoekende technologie: blockchain
Schaake gaat in op een beperkt aantal technologische ontwikkelingen. Om te beginnen blockchain. Over blockchain wil ik hier kort zijn, als je destijds het boek Blockchain Revolution3 van Don en Alex Tapscott las, dan wist je al dat het een doelzoekende technologie was. Technologie is geen vervanger van de rechtsstaat en instituties!
Wel is en blijft het de technologie, de motor, onder allerlei cryptovaluta: valuta die door de technologie buiten zicht blijft. Cryptovaluta is ‘nepgeld’ buiten het systeem waarin de overheid niet meer meespeelt. Op dit moment zijn er wel pogingen om de eigenaren wel in beeld te krijgen, maar de effecten daarvan zijn nog ongewis. Onzichtbaar geld is vanuit vele invalshoeken, en niet alleen vanuit democratische, een zorgelijke ontwikkeling, want belastinggeld is een belangrijk fundament van onze samenleving.
Hoe kan je verantwoordelijkheid nemen als je niet begrijpt hoe het werkt
Net zo zorgelijk is de geprivatiseerde politie, waarbij bedrijven deels op onwettelijk verkregen data diensten ontwikkelen om beveiligingstaken van de overheid over te nemen. De Clearview4 database bijvoorbeeld discrimineert, maar grif wordt gebruikt. Discriminatie op basis van datasets is een kernthema van deze tijd waarin van alles getraind wordt op onduidelijke en vervuilde datasets. Dat is een les die we in 2016 al meekregen van Cathy O Neill5. We kunnen dergelijke systemen niet vertrouwen als we niet weten hoe ze zijn gemaakt. Controle daarop en het zien of dergelijke systemen aan wettelijke eisen voldoen wordt onmogelijk gemaakt door de bedrijven die alles afschermen onder de noemer ‘bedrijfsgeheim’. En hoe kan de overheid verantwoording over haar werk afleggen aan het publiek, als ze de technologie waarmee ze werkt niet begrijpt en niet zelf beheert?
Terwijl Clearview diensten levert, gaat Palantir nog een stap verder. Dit bedrijf ontvangt data direct van diverse overheden waarmee het (grote) contracten heeft en analyseert en verwerkt dit vervolgens. Op basis daarvan worden besluiten genomen. Maar medewerkers bij de overheden begrijpen vaak niet hoe Palantir werkt. Bescherming van de nationale soevereiniteit en veiligheid zijn belangrijke taken van de overheid. Het is een verantwoordelijkheid die is vastgelegd in de Grondwet, een taak waarop wordt toegezien door het parlement. Maar toch is één van de belangrijkste instrumenten in bedrijfshanden. Een bedrijf dat met iedereen in zee gaat en ook hier in Europa werkt voor Europol, de politie en Defensie. Ze zeggen dat ze niet in zee gaan met tegenstanders van de VS, maar wat is die belofte waard? En wie weet wanneer Nederland of Europa een tegenstander van de VS wordt, al is het maar in de ogen van dat bedrijf? En ondertussen maken ze hele grote winsten met processen die niet door burgers kunnen worden gecontroleerd of bevraagd. Waarom zouden democratieën zoiets willen?
Technologie in de frontlinie
De term frontlinie wordt in dit boek op twee manieren gebruikt. Een deel gaat over de inzet van technologie in verkiezingsprocessen en een ander deel over oorlogsvoering.
Het boek geeft voorbeelden van het handelen van Big Tech, zoals bij de verkiezingen in Rusland, waar op verzoek van Poetin een app, ontwikkeld door zijn tegenstander Navalny, werd verwijderd. Door de druk en onder bedreiging van werknemers van Apple en Google in Rusland. Autoritaire regimes eisen wel vaker dat bedrijven werknemers in het land plaatsen, juist om ze te kunnen bedreigen, zodat ze hun eigen agenda kunnen bewaken. Een ander voorbeeld gaat over de verkiezingen in Kenia, die de modernste van allemaal moesten worden na een aantal bloedig verlopen keren. De inzet van technologie had echter desastreuze gevolgen. . Er waren fouten met de stemregistratie en ook het tellen en doorgeven van de resultaten werkte niet goed. Tevens waren er beschuldigingen van manipulatie, dat de technologie was gehackt of gemanipuleerd. Daardoor moesten de verkiezingen over gedaan worden. De opkomst was toen vele malen lager, omdat mensen het vertrouwen wederom verloren hadden. Stemmen met het rode potlood blijft vooralsnog de veiligste manier, maar kwetsbare democratieën grijpen maar al te graag naar technologie als ‘oplossing’.
Een regering is verantwoordelijk voor de activiteiten binnen haar grenzen en beschikt over het mandaat om internationale normen en afspraken te handhaven. Denk aan het handvest van de Verenigde Naties over de inzet van militair geweld, mensenrechten en tal van andere verdragen. Deze verdragen bevatten ook verantwoordelijkheidsmechanismen voor het geval dat de ondertekenaars zich niet aan de regels houden. Maar die verdragen zijn niet getekend door de techbedrijven die momenteel in oorlogen actief zijn. Bedrijven moeten zich aan andere regels houden en dat lukt vaak niet omdat ze internationaal opereren. Ineens hebben aandeelhouders het voor het zeggen bij internationale betrekkingen en hebben democratieën, zonder het te beseffen, beslissingen over hun buitenlandbeleid overgedragen aan bedrijven die zich vooral over hun eigen zakelijke belangen bekommeren. Dit zijn allemaal inzichten die ik niet scherp had, en waartoe ook geen noodzaak leek om erover na te denken.
Elon Musk leek aanvankelijk een weldoener toen hij Oekraïne de beschikking gaf over SpaceX terminals, nadat de Russen hun digitale infrastructuur vernietigd hadden. Maar toen Oekraïne er eenmaal afhankelijk van was, presenteerde hij de rekening .
In de context van conflict en oorlog blijft de status van cyberaanvallen ambigu. De groeiende rol van dergelijke aanvallen als onderdeel van hybride conflicten heeft de bestaande grenzen tussen oorlog en vrede vervaagd. We zagen eerder ook al dat bedrijven een hele belangrijke rol spelen in de cyberveiligheid.
Conclusie
Waar staan we met de Big Tech en de democratie?
Aan het einde van hoofdstuk 5 vat Schaake krachtig samen waar we staan. Een passage die ik jullie niet wil onthouden, omdat het een kernachtige samenvatting is van het verhaal tot nu toe:
“Digitale technologieën die ooit beloofden mensen overal ter wereld te bevrijden, hebben in plaats daarvan bijgedragen aan lagere normen, ingeperkte vrijheden en verzwakte instellingen. Bedrijven hebben hun technologieën ingezet voor machtsconsolidatie. CEO’s van techbedrijven zijn generaals geworden in geopolitieke veldslagen over de hele wereld. Deze bedrijven bouwen platforms voor het houden van verkiezingen, bepalen wat in de appstores voor het publiek beschikbaar is en begeven zich aan de frontlinies van oorlogen om te beslissen wie toegang krijgt tot internet. Daarmee zijn deze bedrijven en hun leiders inmiddels medeverantwoordelijk voor zaken die vroeger alleen democratische staten aangingen en in sommige gevallen hebben ze daar zelfs meer zeggenschap over dan staten.”
Ze vervolgt dan met een stukje waarin ze zegt dat er geen verkiezingen zijn onder consumenten. Daar hoor ik de Big Tech alweer met allerlei dooddoeners op reageren. Maar wat dan? Daarover gaat deel 3.
Over de auteur
Marguerithe de Man is programmamanager bij Sioo.
- https://www.nrc.nl/nieuws/2024/12/18/onderzoekers-de-russische-sabotage-schuift-op-naar-het-westen-ook-richting-nederland-a4877102 ↩︎
- https://tweakers.net/nieuws/228844/twee-onderzeese-datakabels-mogelijk-opzettelijk-beschadigd-in-oostzee.html ↩︎
- Tapscott, D., & Tapscott, A. (2016). Blockchain revolution: How the technology behind Bitcoin is changing money, business, and the world. Portfolio/Penguin. ↩︎
- https://www.njb.nl/nieuws/ruim-30-miljoen-boete-voor-gezichtsherkenningsbedrijf-vanwege-illegale-database-met-foto-s-gezichten ↩︎
- O’Neil, C. (2016). Weapons of math destruction: How big data increases inequality and threatens democracy. Crown Publishing Group. ↩︎
Big Tech en de democratie
In deel 1 van deze blogserie schetste ik een speelveld van een beperkt aantal hele grote technologiebedrijven, hun macht en de verwevenheid met overheden. In dit tweede deel verken ik de soms onzichtbare invloed van Big Tech op de democratie. Deze reeks van drie artikelen is voor een groot deel geïnspireerd op wat het boek De tech coup (Marietje Schaake, eerste uitgave 2024)) beschrijft en bij het lezen bij mij teweeg bracht.
Statelijke cybersecurity
We hielden recentelijk een Sioo Masterclass met Rutger Leukfeldt over cybersecurity. Daar ging het zoals Leukfeldt aangaf steeds over de niet-statelijke cybersecurity. De Tech Coup gaat juist met name om de statelijke cyberveiligheid. Diverse verschijningsvormen daarvan nemen hand over hand toe. In de NRC1 van 19 december 2024 staat een artikel over onderzoek van Bart Schuurman, hoogleraar Terrorisme en Politiek Geweld, die de toename van Russische sabotage-acties onderzocht. De illustratie spreekt boekdelen. Eerst toont een afbeelding van Europa een ‘beperkt’ aantal stippen (aanvallen, bewezen terug te herleiden naar Rusland) en een ‘beperkt’ aantal getroffen landen in 2022. Vervolgens neemt het aantal stippen en het aantal getroffen landen in Europa in 2023 en 2024 enorm toe.
Bij Schaake trof ik een mooie uitspraak aan die een tegenhanger is van van Luceberts ‘Alles van waarde is weerloos’, namelijk: ‘Alles wat slim is, is kwetsbaar.’ Met andere woorden: alles wat gedigitaliseerd is, kan tot wapen worden gemaakt.
Bij statelijke aanvallen hebben we te maken met onduidelijkheden tussen de taken van de overheid en de bedrijven. Het zijn de bedrijven die zowel de cybersecurity op zich nemen als de aanvallen ontdekken en proberen op te lossen. Zij hebben de kennis, terwijl de overheid en burgers vaak niet goed weten wat er precies speelt.
Het ingewikkelde is ook dat die bedrijven relatief eenvoudig de aanvallers, c.q. daders, aanwijzen en soms ook uitschakelen. Dit gebeurt echter zonder toezicht of inmenging van de overheid. Voor de overheid is het vervolgens lastig om een beschuldigende vinger uit te steken naar een ander land of een groepering in een ander land. De overheid doet dan soms liever niets, omdat de politieke kosten van een dergelijke beschuldiging heel hoog kunnen zijn.
Kwetsbaarheid
Wat Schaake op meerdere plekken in het boek goed doet, is de verwevenheid van het digitale ecosysteem en het systemisch karakter van de opgave zichtbaar maken. Dat doet ze onder andere door duidelijk te maken dat dat leuke en handige internet –waarmee ik het boek bestelde of een mail stuur – niet zonder een aantal andere componenten kan functioneren: ‘de stack’. Oftewel, de essentiële bouwstenen die samen de ruggengraat vormen van de digitale infrastructuur. Denk hierbij aan: microchips, glasvezelkabels en datacenters. En dat al die componenten op dit moment de inzet zijn van een geopolitiek steekspel.
Elk digitaal apparaat, en dat zijn tegenwoordig ook auto’s, wasmachines, stofzuigers enzovoort, heeft chips nodig. De grondstoffen voor deze chips zijn schaars en ook de fabrieken en apparatuur om ze te produceren zijn beperkt aanwezig. Op dit moment speelt China daarin een hele belangrijke rol. En recent nog was ASML onderdeel van een politiek steekspel. Zo wilden de Verenigde Staten hun onafhankelijkheid van China demonstreren en eisten ze dat ook Nederland exportbeperkingen van ASML-machines naar China hanteerde.
Schaake illustreert de wereldwijde keten van chips treffend: silicium wordt in de VS gedolven en geraffineerd, in Zuid-Korea voorbewerkt om vervolgens in Taiwan met behulp van Nederlandse apparatuur, omgezet in chips van Amerikaans ontwerp, die dan naar China gaan om te worden ingebouwd in smartphones, die uiteindelijk in Canada wordt verkocht.
Ook over de kwetsbaarheid van kabels en andere verbindingen op de zeebodem zijn er recente voorbeelden. Maar deze ruggengraat van het internet, die door buiten territoriale wateren loopt, is vogelvrij omdat het internationale recht hier niet op van toepassing is. We zijn onvoldoende voorbereid op een conflict over deze kabels. Onlangs nog troffen ze kabelbreuken aan in de Oostzee. Mogelijk het resultaat van opzettelijke beschadiging2.
Of kijk naar een recentelijk voorbeeld van datacenters op eigen bodem. Waarin Zeewolde op het laatste moment de komst van een vestiging heeft weten te voorkomen. En daar bleek dat de belanghebbende, Meta, zich verschool achter allerlei mooie bedrijfsnamen. Lokale bestuurders zijn amper opgewassen tegen de macht en kracht van hun tegenstanders die veel beloven, maar weinig waarmaken en wel enorm veel energie verbruiken. Een ander risico is de concentratie van spelers. Het uitvallen van AWS zorgde ervoor dat hogescholen en universiteiten geen examens konden afnemen.
Doelzoekende technologie: blockchain
Schaake gaat in op een beperkt aantal technologische ontwikkelingen. Om te beginnen blockchain. Over blockchain wil ik hier kort zijn, als je destijds het boek Blockchain Revolution3 van Don en Alex Tapscott las, dan wist je al dat het een doelzoekende technologie was. Technologie is geen vervanger van de rechtsstaat en instituties!
Wel is en blijft het de technologie, de motor, onder allerlei cryptovaluta: valuta die door de technologie buiten zicht blijft. Cryptovaluta is ‘nepgeld’ buiten het systeem waarin de overheid niet meer meespeelt. Op dit moment zijn er wel pogingen om de eigenaren wel in beeld te krijgen, maar de effecten daarvan zijn nog ongewis. Onzichtbaar geld is vanuit vele invalshoeken, en niet alleen vanuit democratische, een zorgelijke ontwikkeling, want belastinggeld is een belangrijk fundament van onze samenleving.
Hoe kan je verantwoordelijkheid nemen als je niet begrijpt hoe het werkt
Net zo zorgelijk is de geprivatiseerde politie, waarbij bedrijven deels op onwettelijk verkregen data diensten ontwikkelen om beveiligingstaken van de overheid over te nemen. De Clearview4 database bijvoorbeeld discrimineert, maar grif wordt gebruikt. Discriminatie op basis van datasets is een kernthema van deze tijd waarin van alles getraind wordt op onduidelijke en vervuilde datasets. Dat is een les die we in 2016 al meekregen van Cathy O Neill5. We kunnen dergelijke systemen niet vertrouwen als we niet weten hoe ze zijn gemaakt. Controle daarop en het zien of dergelijke systemen aan wettelijke eisen voldoen wordt onmogelijk gemaakt door de bedrijven die alles afschermen onder de noemer ‘bedrijfsgeheim’. En hoe kan de overheid verantwoording over haar werk afleggen aan het publiek, als ze de technologie waarmee ze werkt niet begrijpt en niet zelf beheert?
Terwijl Clearview diensten levert, gaat Palantir nog een stap verder. Dit bedrijf ontvangt data direct van diverse overheden waarmee het (grote) contracten heeft en analyseert en verwerkt dit vervolgens. Op basis daarvan worden besluiten genomen. Maar medewerkers bij de overheden begrijpen vaak niet hoe Palantir werkt. Bescherming van de nationale soevereiniteit en veiligheid zijn belangrijke taken van de overheid. Het is een verantwoordelijkheid die is vastgelegd in de Grondwet, een taak waarop wordt toegezien door het parlement. Maar toch is één van de belangrijkste instrumenten in bedrijfshanden. Een bedrijf dat met iedereen in zee gaat en ook hier in Europa werkt voor Europol, de politie en Defensie. Ze zeggen dat ze niet in zee gaan met tegenstanders van de VS, maar wat is die belofte waard? En wie weet wanneer Nederland of Europa een tegenstander van de VS wordt, al is het maar in de ogen van dat bedrijf? En ondertussen maken ze hele grote winsten met processen die niet door burgers kunnen worden gecontroleerd of bevraagd. Waarom zouden democratieën zoiets willen?
Technologie in de frontlinie
De term frontlinie wordt in dit boek op twee manieren gebruikt. Een deel gaat over de inzet van technologie in verkiezingsprocessen en een ander deel over oorlogsvoering.
Het boek geeft voorbeelden van het handelen van Big Tech, zoals bij de verkiezingen in Rusland, waar op verzoek van Poetin een app, ontwikkeld door zijn tegenstander Navalny, werd verwijderd. Door de druk en onder bedreiging van werknemers van Apple en Google in Rusland. Autoritaire regimes eisen wel vaker dat bedrijven werknemers in het land plaatsen, juist om ze te kunnen bedreigen, zodat ze hun eigen agenda kunnen bewaken. Een ander voorbeeld gaat over de verkiezingen in Kenia, die de modernste van allemaal moesten worden na een aantal bloedig verlopen keren. De inzet van technologie had echter desastreuze gevolgen. . Er waren fouten met de stemregistratie en ook het tellen en doorgeven van de resultaten werkte niet goed. Tevens waren er beschuldigingen van manipulatie, dat de technologie was gehackt of gemanipuleerd. Daardoor moesten de verkiezingen over gedaan worden. De opkomst was toen vele malen lager, omdat mensen het vertrouwen wederom verloren hadden. Stemmen met het rode potlood blijft vooralsnog de veiligste manier, maar kwetsbare democratieën grijpen maar al te graag naar technologie als ‘oplossing’.
Een regering is verantwoordelijk voor de activiteiten binnen haar grenzen en beschikt over het mandaat om internationale normen en afspraken te handhaven. Denk aan het handvest van de Verenigde Naties over de inzet van militair geweld, mensenrechten en tal van andere verdragen. Deze verdragen bevatten ook verantwoordelijkheidsmechanismen voor het geval dat de ondertekenaars zich niet aan de regels houden. Maar die verdragen zijn niet getekend door de techbedrijven die momenteel in oorlogen actief zijn. Bedrijven moeten zich aan andere regels houden en dat lukt vaak niet omdat ze internationaal opereren. Ineens hebben aandeelhouders het voor het zeggen bij internationale betrekkingen en hebben democratieën, zonder het te beseffen, beslissingen over hun buitenlandbeleid overgedragen aan bedrijven die zich vooral over hun eigen zakelijke belangen bekommeren. Dit zijn allemaal inzichten die ik niet scherp had, en waartoe ook geen noodzaak leek om erover na te denken.
Elon Musk leek aanvankelijk een weldoener toen hij Oekraïne de beschikking gaf over SpaceX terminals, nadat de Russen hun digitale infrastructuur vernietigd hadden. Maar toen Oekraïne er eenmaal afhankelijk van was, presenteerde hij de rekening .
In de context van conflict en oorlog blijft de status van cyberaanvallen ambigu. De groeiende rol van dergelijke aanvallen als onderdeel van hybride conflicten heeft de bestaande grenzen tussen oorlog en vrede vervaagd. We zagen eerder ook al dat bedrijven een hele belangrijke rol spelen in de cyberveiligheid.
Conclusie
Waar staan we met de Big Tech en de democratie?
Aan het einde van hoofdstuk 5 vat Schaake krachtig samen waar we staan. Een passage die ik jullie niet wil onthouden, omdat het een kernachtige samenvatting is van het verhaal tot nu toe:
“Digitale technologieën die ooit beloofden mensen overal ter wereld te bevrijden, hebben in plaats daarvan bijgedragen aan lagere normen, ingeperkte vrijheden en verzwakte instellingen. Bedrijven hebben hun technologieën ingezet voor machtsconsolidatie. CEO’s van techbedrijven zijn generaals geworden in geopolitieke veldslagen over de hele wereld. Deze bedrijven bouwen platforms voor het houden van verkiezingen, bepalen wat in de appstores voor het publiek beschikbaar is en begeven zich aan de frontlinies van oorlogen om te beslissen wie toegang krijgt tot internet. Daarmee zijn deze bedrijven en hun leiders inmiddels medeverantwoordelijk voor zaken die vroeger alleen democratische staten aangingen en in sommige gevallen hebben ze daar zelfs meer zeggenschap over dan staten.”
Ze vervolgt dan met een stukje waarin ze zegt dat er geen verkiezingen zijn onder consumenten. Daar hoor ik de Big Tech alweer met allerlei dooddoeners op reageren. Maar wat dan? Daarover gaat deel 3.
Over de auteur
Marguerithe de Man is programmamanager bij Sioo.
- https://www.nrc.nl/nieuws/2024/12/18/onderzoekers-de-russische-sabotage-schuift-op-naar-het-westen-ook-richting-nederland-a4877102 ↩︎
- https://tweakers.net/nieuws/228844/twee-onderzeese-datakabels-mogelijk-opzettelijk-beschadigd-in-oostzee.html ↩︎
- Tapscott, D., & Tapscott, A. (2016). Blockchain revolution: How the technology behind Bitcoin is changing money, business, and the world. Portfolio/Penguin. ↩︎
- https://www.njb.nl/nieuws/ruim-30-miljoen-boete-voor-gezichtsherkenningsbedrijf-vanwege-illegale-database-met-foto-s-gezichten ↩︎
- O’Neil, C. (2016). Weapons of math destruction: How big data increases inequality and threatens democracy. Crown Publishing Group. ↩︎