De grote ziel: Leiderschap en de zeven deugden

Over de kracht van karakter in een tijd van versnelling en morele druk

De zeven deugden. Wie kent ze nog? Ze maken deel uit van een eeuwenoude traditie — met wortels die terugreiken tot 2500 jaar geleden — en keren steeds opnieuw terug in kunst, religie, filosofie en morele opvoeding, binnen én buiten Europa. Wijsheid, moed, zelfbeheersing, rechtvaardigheid, geloof, hoop en liefde: klinken ze ons vandaag nog vertrouwd in de oren? En belangrijker nog: hebben ze ons iets te zeggen in deze tijd van morele verwarring, polarisatie, klimaatcrisis en institutionele onrust?

In deze masterclass verkennen we de actuele betekenis van deze klassieke deugden voor leiderschap en organisatieontwikkeling. Je ontdekt hoe deze morele kwaliteiten — vaak als ouderwets of moralistisch terzijde geschoven — in werkelijkheid diep verankerd zijn in de dagelijkse keuzes van mensen met invloed. Deugden zijn geen abstracties, maar vormen een praktische levenshouding: ze richten zich op wat het betekent om mens te zijn, juist te midden van complexiteit en verandering. Ze vergroten niet alleen onze persoonlijke veerkracht, maar vormen ook een hefboom voor het versterken van de morele cultuur binnen organisaties.

Ethisch leiderschap vraagt geen heldendom, maar betrouwbaarheid. Geen onfeilbaarheid, maar moed tot kwetsbaarheid. En vooral: de bereidheid om het goede te doen, ook zonder garantie op succes. In de traditie van Aristoteles is dit het domein van de megalopsychos — de ‘grote ziel’ — die zijn of haar plaats weet te vinden binnen het grotere geheel van de gemeenschap, de polis, en daarin verantwoordelijkheid draagt. Wat wij vandaag wellicht zouden noemen: authentiek, belichaamd leiderschap.

Tijdens deze masterclass onderzoek je hoe je als leider of begeleider je innerlijke morele kompas scherpt, hoe karaktervorming werkt, en welke deugden jou persoonlijk uitdagen of juist kracht geven. Verwacht een bezinnende, ervaringsgerichte dag waarin klassieke wijsheid verrassend actueel blijkt voor de opgaven van deze tijd.

Patrick Nullens (1964): Consultant en Hoogleraar Ethisch Leiderschap en Governance

Patrick Nullens is ethicus en hoogleraar ethisch leiderschap en governance. Als partner bij de Galan Groep combineert hij zijn expertise op het gebied van leiderschap en governance met praktijkgericht advies, masterclasses, lezingen en consultancy.

Aan de Universiteit voor Humanistiek in Utrecht bekleedt hij de bijzondere leerstoel Leiderschap en Menswaardige Economie. Binnen de vakgroep Integriteit en Bestuur werkt hij samen met collega’s aan onderzoek naar leiderschap en ethiek die nodig is voor maatschappelijke transities. Deze leerstoel, mogelijk gemaakt door de Goldschmeding Foundation, richt zich op het snijvlak van leiderschapsstudies, ethiek en geesteswetenschappen. Eerder bekleedde Nullens, als hoogleraar theologische ethiek, jarenlang de functie van rector magnificus aan de Evangelische Theologische Faculteit (Leuven) en richtte hij het Institute of Leadership and Social Ethics op.

Nullens is gastdocent ethiek en integriteit voor commissarissen, toezichthouders en bestuurders binnen opleidingsprogramma’s (Nyenrode Business Universiteit, de NCD en de Governance Academy). Samen met een collega van Nyenrode is hij wetenschappelijk verantwoordelijk voor het project Verdiepte Governance, dat zich richt op de noodzakelijke inside-out transities binnen boardrooms om duurzamer en toekomstbestendiger te worden (verdieptegovernance.nl).

Zijn werk benadrukt de zogenaamde zachte factoren van verandering: menselijke dynamiek, waarden, wijsheid en het moreel kompas van leidinggevenden. In zijn boek Hoop als Kunst van Verantwoord Leiderschap (2022) verkent hij hoe hoop kan dienen als drijvende kracht voor ethisch en toekomstgericht leiderschap. Naast boeken publiceert hij regelmatig wetenschappelijke en professionele artikelen die deze thema’s verder uitwerken.

Nullens is een veelgevraagd spreker die wetenschap en praktijk op inspirerende wijze weet te verbinden. Zijn achtergrond als theoloog-ethicus, gecombineerd met een sterke filosofische en maatschappelijke belangstelling, biedt een unieke invalshoek voor vraagstukken binnen organisaties en leiderschap