In ‘Sioo’spreekgestoelte’ spreekt relatiemanager Annet Weitering met alumni over hun persoonlijke en professionele ontwikkeling. Deze keer zocht ze Anne Marie Weggelaar op: adviseur, bijzonder hoogleraar aan Universiteit Tilburg en interimmanager in de zorg. Anne Marie nam net als Annet in 2005 deel aan Advanced Change Methodologies (ACM). Welke rol heeft de ACM gespeeld in haar ontwikkeling?
Anne Marie is sinds een half jaar bijzonder hoogleraar innovatie en transformatie van de zorg. ‘Dat is al meteen de link met Sioo oftewel naar ACM’, lacht Anne Marie. ‘De ACM heeft mij geleerd om theorie en praktijk te verbinden. In deze master kregen we de opdracht om een handboek te maken, met invalshoeken zowel vanuit jouw vakvraag als de eigen leervraag. Van de vakvraag maakte je een wetenschappelijke vraag en vervolgens dook je in de literatuur om te toetsen wat daarover bekend’ is. Daarna moest je weer nadenken: wat kan ik met die kennis in mijn praktijk. En dan gingen we met die kennis experimenteren. Een soort van actieonderzoek in jouw praktijk. Van die aanpak heb ik ontzettend veel geleerd.’
Anne Marie had al behoorlijk wat inhoudelijke kennis van heel veel verschillende onderwerpen, maar ze wilde meer weten over veranderkundige aanpakken. ‘De – toen nog in ontwikkeling zijnde- master Advanced Change Methodologies leek goed bij me te passen. In het ziekenhuis waar ik toen werkte, waren ze meer gecharmeerd van een MBA. Maar dat was echt niet wat ik zocht. Ik had gezien wat een Sioo-opleiding met een vorige leidinggevende van mij had gedaan, en hoeveel impact dat op zijn ontwikkeling had gehad. Daarom wachtte ik een half jaar tot deze nieuwe masteropleiding startte en dat is meer dan de moeite waard geweest.’
Macht
Haar leervraag tijdens ACM ging over macht. In de organisatie waar ze toen werkzaam was, ontstond ruzie in de top. Anne Marie: ‘Ik was echt geschokt over de machtsstrijd die ik zag en vroeg mezelf af: hoe ga je nou om met macht en hoe beïnvloed je als adviseur dat?’ Het leverde allerlei inzichten op: de ongeschreven regels van het spel, maar ook beïnvloedingsstijlen. Daar ben ik mee gaan experimenteren.’
Haar functie bij die organisatie liep tijdens ACM ten einde. ‘Toen werd ik gevraagd door een ziekenhuis om de hoek, waar ik ook gewerkt had als verpleegkundige, om een aantal uren te gaan ondersteunen.’ Het bleek een fijne combinatie met het volgen van een intensieve opleiding. ‘En toen die opdracht achter de rug was, belde er weer een ander ziekenhuis en zo zijn de opdrachten altijd doorgegaan. Ik ben nog steeds een deel van mijn week zzp’er. Dat was helemaal niet de bedoeling, maar het blijkt heel goed bij mij te passen. Naast het feit dat ik veel verschillende dingen doe, adviseur, interimmer, bijzonder hoogleraar en docent is het voor mijn effectiviteit ook heel goed dat ik altijd met één been buiten sta als ik een opdracht doe.’
‘Geen echt onderzoek’
Ze heeft die kennis over actieonderzoek enorm leren waarderen. ‘En ik vind dit soort onderzoek ook ontzettend behulpzaam in de zorg,’ vertelt Anne Marie. ‘Maar het is vaak nog heel ingewikkeld, omdat actieonderzoek nog vaak als niet “echt” onderzoek wordt gezien. Eric Gerritsen, die promoveerde bij Jaap Boonstra, en een aantal jaren werkte als Directeur Generaal van ministerie van VWS bracht gelukkig wel een versnelling in de acceptatie van actieonderzoek.’ Ook Anne Marie probeert haar bijdrage te leveren aan beter inzicht in wat actieonderzoek is. ‘We proberen steeds meer mensen op te leiden in het doen van dit type onderzoek. Een oud-collega heeft een ‘Academy Actieonderzoek’ opgericht en je kunt gratis lid worden van het platform. Nu is het nog zaak om de beoordelaars van onderzoeksaanvragen te laten inzien wat goed actieonderzoek is en aan te tonen dat actieonderzoek wetenschap is, omdat we robuuste wetenschappelijke kennis opleveren.’
Tijdens ACM volgden de deelnemers een individuele leerlijn waarin ze voor zichzelf uitzochten: wie ben jij en hoe sta jij in het vak? Wat zijn jouw veronderstellingen en wat geloof jij? Hierdoor werd Anne Marie geconfronteerd met haar hoge normativiteit. ‘Dat kwartje viel bij mij tijdens deze master en het bleek, voor mij, vaak een hick-up te zijn. Ik vind eigenlijk al snel iets. Dat is aan de ene kant mijn zwakte, maar als onderzoeker soms ook mijn sterkte. Er valt mij ook snel van alles op en dat helpt me bij het uitzoeken waarom iets nu zo is of zoals het er nu uitziet. En, ondanks mijn stappen om die normativiteit te verminderen, heb ik het ook omarmd. Ik zie vaker tegenstellingen en eerder patronen die zich in stand houden. Ik kijk veel scherper en dat wat ik denk te zien, probeer ik dan weer feitelijk te maken en daardoor worden mijn onderzoeksdata ook rijker.’
Als Anne Marie te lang blijft gaat ze zich wel ergeren aan wat ze ziet in een organisatie. ‘Aan bijvoorbeeld interne politieke spelletjes en aan bepaald gedrag van mensen. Ik weet dat ik meer kan toevoegen en meer impact heb, zolang die ergernis er nog niet is. Tegelijkertijd helpt die gevoeligheid voor macht en (on)gelijkwaardigheid, om snel kleine signalen die kunnen duiden. Ik heb een soort voelsprieten voor het voelen van de macht en voel mee met de machteloze. Sommige stukken uit de ‘Handsmaid’s Tale’ kan ik gewoon niet kijken, dan ga ik even een kopje thee zetten,’ lacht ze.
Hart voor de zorg
Ziet Anne Marie zichzelf nog naar een andere sector overstappen? Anne Marie: ‘Ik werk al heel wat jaren in de zorg en zie mezelf dit nog een hele tijd doen. Ik heb zoveel kennis en ervaring die ik kan inzetten. Daarnaast is er nog zoveel te doen om het zorgstelsel toekomstbestendig te krijgen. Ik heb de ambitie om sneller te kunnen innoveren, door vanuit de wetenschap bij te dragen aan deze kennis en te zorgen dat die kennis in de praktijk snel wordt toegepast.’ Wat Anne Marie opvalt is dat veel managers zich laten regeren door de waan van de dag en geen tijd (kunnen) nemen om literatuur te lezen en zo nieuwe inzichten op te doen. ‘Reflecteren en leren van en met elkaar terwijl je voor grote complexe vraagstukken staan, die langdurige investeringen in mensen vragen, is belangrijk.’
Zelf probeert ze daaraan bij te dragen door nog meer samenhang aan te brengen in de onderzoeken die de promovendi doen, waardoor ze op en met elkaar kunnen doorbouwen en ze gezamenlijk meer effect realiseren. ‘Het proces van het maken van een wetenschappelijk artikelen en het reflecteren op welke bijdrage je aan een kennisgebied levert, is ontzettend leerzaam,’ legt Anne Marie uit. ‘Vaak zijn de resultaten ook heel waardevol, maar wetenschappelijke artikelen worden helaas nauwelijks gelezen. Er ligt zoveel waardevolle inhoud waar nauwelijks iets mee wordt gedaan. Ook daar probeer ik over na te denken; hoe kunnen we die kennis op een andere manier ontsluiten voor zorgmedewerkers.’
Onderzoeksambitie
Het is dan ook haar ambitie om samen meer inzicht te krijgen in beschikbaar onderzoek van anderen en een soort kennisnetwerk in kaart te brengen. Dat verbinden en samenhang bieden doet ze ook in haar advies- en interimwerk. ‘Mensen uit een organisatie verbinden met anderen in andere organisaties die al een stapje verder zijn met een bepaald vraagstuk. Pendelen tussen werkzaamheden als lijnmanager en adviseur op een kennisdomein, pendelen tussen praktijk en wetenschap en pendelen tussen organisaties. En nu probeer ik dat in mijn oratie echt concreet te maken en te formuleren hoe ik daarmee van betekenis wil zijn.’
Op 17 november spreekt Anne Marie Weggelaar de oratie ter aanvaarding van de spreekstoel ‘Innovatie en Transformatie in de Zorg’ uit. Meer informatie volgt binnenkort via Tilburg University.
De opleiding Advanced Change Methodologies (ACM) is inmiddels geëvolueerd tot de huidige opleiding Advanced Change Lab (ACL). Voor senior adviseurs die een stempel op hun markt willen drukken en hun visie op aspecten van ‘veranderen’ willen uitdragen.
In ‘Sioo’spreekgestoelte’ spreekt relatiemanager Annet Weitering met alumni over hun persoonlijke en professionele ontwikkeling. Deze keer zocht ze Anne Marie Weggelaar op: adviseur, bijzonder hoogleraar aan Universiteit Tilburg en interimmanager in de zorg. Anne Marie nam net als Annet in 2005 deel aan Advanced Change Methodologies (ACM). Welke rol heeft de ACM gespeeld in haar ontwikkeling?
Anne Marie is sinds een half jaar bijzonder hoogleraar innovatie en transformatie van de zorg. ‘Dat is al meteen de link met Sioo oftewel naar ACM’, lacht Anne Marie. ‘De ACM heeft mij geleerd om theorie en praktijk te verbinden. In deze master kregen we de opdracht om een handboek te maken, met invalshoeken zowel vanuit jouw vakvraag als de eigen leervraag. Van de vakvraag maakte je een wetenschappelijke vraag en vervolgens dook je in de literatuur om te toetsen wat daarover bekend’ is. Daarna moest je weer nadenken: wat kan ik met die kennis in mijn praktijk. En dan gingen we met die kennis experimenteren. Een soort van actieonderzoek in jouw praktijk. Van die aanpak heb ik ontzettend veel geleerd.’
Anne Marie had al behoorlijk wat inhoudelijke kennis van heel veel verschillende onderwerpen, maar ze wilde meer weten over veranderkundige aanpakken. ‘De – toen nog in ontwikkeling zijnde- master Advanced Change Methodologies leek goed bij me te passen. In het ziekenhuis waar ik toen werkte, waren ze meer gecharmeerd van een MBA. Maar dat was echt niet wat ik zocht. Ik had gezien wat een Sioo-opleiding met een vorige leidinggevende van mij had gedaan, en hoeveel impact dat op zijn ontwikkeling had gehad. Daarom wachtte ik een half jaar tot deze nieuwe masteropleiding startte en dat is meer dan de moeite waard geweest.’
Macht
Haar leervraag tijdens ACM ging over macht. In de organisatie waar ze toen werkzaam was, ontstond ruzie in de top. Anne Marie: ‘Ik was echt geschokt over de machtsstrijd die ik zag en vroeg mezelf af: hoe ga je nou om met macht en hoe beïnvloed je als adviseur dat?’ Het leverde allerlei inzichten op: de ongeschreven regels van het spel, maar ook beïnvloedingsstijlen. Daar ben ik mee gaan experimenteren.’
Haar functie bij die organisatie liep tijdens ACM ten einde. ‘Toen werd ik gevraagd door een ziekenhuis om de hoek, waar ik ook gewerkt had als verpleegkundige, om een aantal uren te gaan ondersteunen.’ Het bleek een fijne combinatie met het volgen van een intensieve opleiding. ‘En toen die opdracht achter de rug was, belde er weer een ander ziekenhuis en zo zijn de opdrachten altijd doorgegaan. Ik ben nog steeds een deel van mijn week zzp’er. Dat was helemaal niet de bedoeling, maar het blijkt heel goed bij mij te passen. Naast het feit dat ik veel verschillende dingen doe, adviseur, interimmer, bijzonder hoogleraar en docent is het voor mijn effectiviteit ook heel goed dat ik altijd met één been buiten sta als ik een opdracht doe.’
‘Geen echt onderzoek’
Ze heeft die kennis over actieonderzoek enorm leren waarderen. ‘En ik vind dit soort onderzoek ook ontzettend behulpzaam in de zorg,’ vertelt Anne Marie. ‘Maar het is vaak nog heel ingewikkeld, omdat actieonderzoek nog vaak als niet “echt” onderzoek wordt gezien. Eric Gerritsen, die promoveerde bij Jaap Boonstra, en een aantal jaren werkte als Directeur Generaal van ministerie van VWS bracht gelukkig wel een versnelling in de acceptatie van actieonderzoek.’ Ook Anne Marie probeert haar bijdrage te leveren aan beter inzicht in wat actieonderzoek is. ‘We proberen steeds meer mensen op te leiden in het doen van dit type onderzoek. Een oud-collega heeft een ‘Academy Actieonderzoek’ opgericht en je kunt gratis lid worden van het platform. Nu is het nog zaak om de beoordelaars van onderzoeksaanvragen te laten inzien wat goed actieonderzoek is en aan te tonen dat actieonderzoek wetenschap is, omdat we robuuste wetenschappelijke kennis opleveren.’
Tijdens ACM volgden de deelnemers een individuele leerlijn waarin ze voor zichzelf uitzochten: wie ben jij en hoe sta jij in het vak? Wat zijn jouw veronderstellingen en wat geloof jij? Hierdoor werd Anne Marie geconfronteerd met haar hoge normativiteit. ‘Dat kwartje viel bij mij tijdens deze master en het bleek, voor mij, vaak een hick-up te zijn. Ik vind eigenlijk al snel iets. Dat is aan de ene kant mijn zwakte, maar als onderzoeker soms ook mijn sterkte. Er valt mij ook snel van alles op en dat helpt me bij het uitzoeken waarom iets nu zo is of zoals het er nu uitziet. En, ondanks mijn stappen om die normativiteit te verminderen, heb ik het ook omarmd. Ik zie vaker tegenstellingen en eerder patronen die zich in stand houden. Ik kijk veel scherper en dat wat ik denk te zien, probeer ik dan weer feitelijk te maken en daardoor worden mijn onderzoeksdata ook rijker.’
Als Anne Marie te lang blijft gaat ze zich wel ergeren aan wat ze ziet in een organisatie. ‘Aan bijvoorbeeld interne politieke spelletjes en aan bepaald gedrag van mensen. Ik weet dat ik meer kan toevoegen en meer impact heb, zolang die ergernis er nog niet is. Tegelijkertijd helpt die gevoeligheid voor macht en (on)gelijkwaardigheid, om snel kleine signalen die kunnen duiden. Ik heb een soort voelsprieten voor het voelen van de macht en voel mee met de machteloze. Sommige stukken uit de ‘Handsmaid’s Tale’ kan ik gewoon niet kijken, dan ga ik even een kopje thee zetten,’ lacht ze.
Hart voor de zorg
Ziet Anne Marie zichzelf nog naar een andere sector overstappen? Anne Marie: ‘Ik werk al heel wat jaren in de zorg en zie mezelf dit nog een hele tijd doen. Ik heb zoveel kennis en ervaring die ik kan inzetten. Daarnaast is er nog zoveel te doen om het zorgstelsel toekomstbestendig te krijgen. Ik heb de ambitie om sneller te kunnen innoveren, door vanuit de wetenschap bij te dragen aan deze kennis en te zorgen dat die kennis in de praktijk snel wordt toegepast.’ Wat Anne Marie opvalt is dat veel managers zich laten regeren door de waan van de dag en geen tijd (kunnen) nemen om literatuur te lezen en zo nieuwe inzichten op te doen. ‘Reflecteren en leren van en met elkaar terwijl je voor grote complexe vraagstukken staan, die langdurige investeringen in mensen vragen, is belangrijk.’
Zelf probeert ze daaraan bij te dragen door nog meer samenhang aan te brengen in de onderzoeken die de promovendi doen, waardoor ze op en met elkaar kunnen doorbouwen en ze gezamenlijk meer effect realiseren. ‘Het proces van het maken van een wetenschappelijk artikelen en het reflecteren op welke bijdrage je aan een kennisgebied levert, is ontzettend leerzaam,’ legt Anne Marie uit. ‘Vaak zijn de resultaten ook heel waardevol, maar wetenschappelijke artikelen worden helaas nauwelijks gelezen. Er ligt zoveel waardevolle inhoud waar nauwelijks iets mee wordt gedaan. Ook daar probeer ik over na te denken; hoe kunnen we die kennis op een andere manier ontsluiten voor zorgmedewerkers.’
Onderzoeksambitie
Het is dan ook haar ambitie om samen meer inzicht te krijgen in beschikbaar onderzoek van anderen en een soort kennisnetwerk in kaart te brengen. Dat verbinden en samenhang bieden doet ze ook in haar advies- en interimwerk. ‘Mensen uit een organisatie verbinden met anderen in andere organisaties die al een stapje verder zijn met een bepaald vraagstuk. Pendelen tussen werkzaamheden als lijnmanager en adviseur op een kennisdomein, pendelen tussen praktijk en wetenschap en pendelen tussen organisaties. En nu probeer ik dat in mijn oratie echt concreet te maken en te formuleren hoe ik daarmee van betekenis wil zijn.’
Op 17 november spreekt Anne Marie Weggelaar de oratie ter aanvaarding van de spreekstoel ‘Innovatie en Transformatie in de Zorg’ uit. Meer informatie volgt binnenkort via Tilburg University.
De opleiding Advanced Change Methodologies (ACM) is inmiddels geëvolueerd tot de huidige opleiding Advanced Change Lab (ACL). Voor senior adviseurs die een stempel op hun markt willen drukken en hun visie op aspecten van ‘veranderen’ willen uitdragen.