Bij het openslaan van de krant of het luisteren naar Radio 1 word ik regelmatig moedeloos en rusteloos tegelijk van de enorme afstand die er door de media getoond wordt tussen burgers of bevolkingsgroepen. Bijvoorbeeld boeren en milieuactivisten of randstedelingen en plattelanders. De aandacht gaat consequent uit naar mensen die lijnrecht tegenover elkaar lijken te staan en die verschillen worden ook steeds verder uitvergroot. Het lijkt wel of niemand meer begrip voor een ander kan opbrengen en alsof het levensmotto ‘wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet’ steeds vaker overhelt naar het credo ‘oog om oog, tand om tand’.
Hoe anders is de toon in de persoonlijke manifesten die geschreven worden tijdens het laatste seminar ‘Ethiek’ van de Sioo-leergang Succesvol Verandering Organiseren (SVO). Bij het lezen van de manifesten die deelnemers schrijven in opdracht van docent Erik Boers, komt er een heel andere invalshoek naar voren. De afrondende opdracht is erop gericht om expliciet te maken en te onderbouwen welke waarden de deelnemers als leidraad gebruiken bij het maken van keuzes in hun veranderopgaven en bij het invullen van hun eigen leiderschapsrol. Na een seminar waarin ze hun leermeesters, dilemma’s en hun morele kompas hebben onderzocht, schrijft iedere deelnemer een kernachtig stuk over waar het in zijn of haar opinie nu daadwerkelijk over gaat bij veranderen, organiseren en leidinggeven. Waar de media inzoomt op de onoverbrugbare verschillen, de onwrikbaar vastzittende situaties, de uitzichtloze conflicten, ziet de gemiddelde SVO-deelnemer hoop gloren.
Een greep uit waarden en inzichten die in deze manifesten naar voren werden gebracht:
‘Tel je zegeningen, wees dankbaar. Overbrug verschillen, leer van elkaar, toon betrokkenheid. Werk vanuit verbondenheid en vertrouwen’; ‘Wees nieuwsgierig en stel je open om het verhaal van de ander te begrijpen: er zijn meerdere ‘waarheden’’; ‘Denk in mogelijkheden, gun ieder zijn persoonlijke vrijheid’; ‘Zonder verbinding met elkaar gaan we de veranderingen niet voor elkaar krijgen. Wees integer, open, consequent en navolgbaar in wat je doet’; ‘Draag maatschappelijk bij en realiseer je dat hobbels onderdeel zijn van het proces’; ‘Zie de noodzaak onder ogen, draag de consequenties, ook al vragen die onze (vermeende) verworvenheden op te geven. Idealisme is nodig: geloof in de mogelijkheid van samen verbeteren. Onze diversiteit, ons vermogen elkaar te inspireren en aan te vullen is onze grote kracht’.
Is dit een uniek groepje mensen die in ons gepolariseerde landschap met een lampje te zoeken is? Of is het een groep die door het volgen van de SVO overgoten is met een saus van naastenliefde en elkaar bloemen in het haar is gaan steken? In mijn opinie is het geen van beiden. Het zijn wèl die mensen die binnen hun organisaties hebben gemerkt dat een onderzoekende houding toch altijd meer oplevert dan een oordelende houding. En die zichzelf ook op de foto zetten vanuit het besef dat in iedere situatie zij soms onbedoeld iets kunnen bijdragen dat het probleem in stand houdt. Waarom horen we dit soort geluiden dan zo weinig? Is dit een groep die altijd maar hard werkt en vergeet zijn stem te verheffen? Is dit een groep die zo veel nadruk op verbinding en begrip legt dat ze vergeten te zeggen: ‘En wij vinden er ook wat van!’?
Shirine Moerkerken is als docent sinds jaar en dag verbonden aan het leertraject SVO en zegt het treffend: ’Het gaat niet om het wegorganiseren van spanning, maar om het productief maken van spanning’. In haar laatste boek ‘Conflict eren’ geeft Shirine de lezer een denk- en interventiekader mee om disfunctionele (stille) conflicten te voorkomen of om te zetten in productieve conflicten. Dit vraagt om het weten op te zoeken van de spanning en het uit te houden in de spanning die nodig is om beweging te brengen. ‘Waarbij er zoiets is als een te veel, maar zeker ook een te weinig aan spanning’ om Philip Vandendriessche, zeer gewaardeerd oud-SVO-docent, en zijn ‘optimaal conflictniveau’ aan te halen. Zo bouwen deelnemers in samenwerking met Sioo-docenten al jaren aan betekenisgeving vanuit een meervoudig en systemisch perspectief waarbij meerdere ‘waarheden’ naast elkaar kunnen staan en niets los van elkaar kan worden gezien. In tijden van polarisatie is dit middengeluid nauwelijks hoorbaar. In een leergang als SVO haalt een beetje zelfonderzoek met behulp van meerdere perspectieven deze in het nauw gekomen waarden als vanzelf naar boven. Hoeveel spanning is er nodig om van dit stille conflict naar een productief conflict te komen waarbij ook deze ‘waarheid’ naast andere ‘waarheden’ kan gaan staan en haar plek opeist? Zullen we het Malieveld bezetten, een opiniestuk schrijven, een podcastserie maken? Mij maakt het niet uit. Ik pleit niet voor een herintroductie van de guillotine, maar wel voor Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap. Als we ons maar eens wat meer naar voren ‘vechten’ om een ander perspectief te laten zien!
Auteur: Heleen Tours, programmamanager van het Sioo-programma Succesvol Verandering Organiseren
Meer informatie over het Sioo-programma Succesvol Verandering Organiseren
Bronvermelding:
Moerkerken, S., ‘Conflict eren’, Boom Uitgevers, Amsterdam, 2001.
Vandendriessche, F. en Clement, J., ‘Leidinggeven zonder bevelen’, Scriptum, Schiedam, 2015.
Citaten uit de persoonlijke manifesten van de leergroep Succesvol Verandering Organiseren (SVO) 2023-2024.
Bij het openslaan van de krant of het luisteren naar Radio 1 word ik regelmatig moedeloos en rusteloos tegelijk van de enorme afstand die er door de media getoond wordt tussen burgers of bevolkingsgroepen. Bijvoorbeeld boeren en milieuactivisten of randstedelingen en plattelanders. De aandacht gaat consequent uit naar mensen die lijnrecht tegenover elkaar lijken te staan en die verschillen worden ook steeds verder uitvergroot. Het lijkt wel of niemand meer begrip voor een ander kan opbrengen en alsof het levensmotto ‘wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet’ steeds vaker overhelt naar het credo ‘oog om oog, tand om tand’.
Hoe anders is de toon in de persoonlijke manifesten die geschreven worden tijdens het laatste seminar ‘Ethiek’ van de Sioo-leergang Succesvol Verandering Organiseren (SVO). Bij het lezen van de manifesten die deelnemers schrijven in opdracht van docent Erik Boers, komt er een heel andere invalshoek naar voren. De afrondende opdracht is erop gericht om expliciet te maken en te onderbouwen welke waarden de deelnemers als leidraad gebruiken bij het maken van keuzes in hun veranderopgaven en bij het invullen van hun eigen leiderschapsrol. Na een seminar waarin ze hun leermeesters, dilemma’s en hun morele kompas hebben onderzocht, schrijft iedere deelnemer een kernachtig stuk over waar het in zijn of haar opinie nu daadwerkelijk over gaat bij veranderen, organiseren en leidinggeven. Waar de media inzoomt op de onoverbrugbare verschillen, de onwrikbaar vastzittende situaties, de uitzichtloze conflicten, ziet de gemiddelde SVO-deelnemer hoop gloren.
Een greep uit waarden en inzichten die in deze manifesten naar voren werden gebracht:
‘Tel je zegeningen, wees dankbaar. Overbrug verschillen, leer van elkaar, toon betrokkenheid. Werk vanuit verbondenheid en vertrouwen’; ‘Wees nieuwsgierig en stel je open om het verhaal van de ander te begrijpen: er zijn meerdere ‘waarheden’’; ‘Denk in mogelijkheden, gun ieder zijn persoonlijke vrijheid’; ‘Zonder verbinding met elkaar gaan we de veranderingen niet voor elkaar krijgen. Wees integer, open, consequent en navolgbaar in wat je doet’; ‘Draag maatschappelijk bij en realiseer je dat hobbels onderdeel zijn van het proces’; ‘Zie de noodzaak onder ogen, draag de consequenties, ook al vragen die onze (vermeende) verworvenheden op te geven. Idealisme is nodig: geloof in de mogelijkheid van samen verbeteren. Onze diversiteit, ons vermogen elkaar te inspireren en aan te vullen is onze grote kracht’.
Is dit een uniek groepje mensen die in ons gepolariseerde landschap met een lampje te zoeken is? Of is het een groep die door het volgen van de SVO overgoten is met een saus van naastenliefde en elkaar bloemen in het haar is gaan steken? In mijn opinie is het geen van beiden. Het zijn wèl die mensen die binnen hun organisaties hebben gemerkt dat een onderzoekende houding toch altijd meer oplevert dan een oordelende houding. En die zichzelf ook op de foto zetten vanuit het besef dat in iedere situatie zij soms onbedoeld iets kunnen bijdragen dat het probleem in stand houdt. Waarom horen we dit soort geluiden dan zo weinig? Is dit een groep die altijd maar hard werkt en vergeet zijn stem te verheffen? Is dit een groep die zo veel nadruk op verbinding en begrip legt dat ze vergeten te zeggen: ‘En wij vinden er ook wat van!’?
Shirine Moerkerken is als docent sinds jaar en dag verbonden aan het leertraject SVO en zegt het treffend: ’Het gaat niet om het wegorganiseren van spanning, maar om het productief maken van spanning’. In haar laatste boek ‘Conflict eren’ geeft Shirine de lezer een denk- en interventiekader mee om disfunctionele (stille) conflicten te voorkomen of om te zetten in productieve conflicten. Dit vraagt om het weten op te zoeken van de spanning en het uit te houden in de spanning die nodig is om beweging te brengen. ‘Waarbij er zoiets is als een te veel, maar zeker ook een te weinig aan spanning’ om Philip Vandendriessche, zeer gewaardeerd oud-SVO-docent, en zijn ‘optimaal conflictniveau’ aan te halen. Zo bouwen deelnemers in samenwerking met Sioo-docenten al jaren aan betekenisgeving vanuit een meervoudig en systemisch perspectief waarbij meerdere ‘waarheden’ naast elkaar kunnen staan en niets los van elkaar kan worden gezien. In tijden van polarisatie is dit middengeluid nauwelijks hoorbaar. In een leergang als SVO haalt een beetje zelfonderzoek met behulp van meerdere perspectieven deze in het nauw gekomen waarden als vanzelf naar boven. Hoeveel spanning is er nodig om van dit stille conflict naar een productief conflict te komen waarbij ook deze ‘waarheid’ naast andere ‘waarheden’ kan gaan staan en haar plek opeist? Zullen we het Malieveld bezetten, een opiniestuk schrijven, een podcastserie maken? Mij maakt het niet uit. Ik pleit niet voor een herintroductie van de guillotine, maar wel voor Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap. Als we ons maar eens wat meer naar voren ‘vechten’ om een ander perspectief te laten zien!
Auteur: Heleen Tours, programmamanager van het Sioo-programma Succesvol Verandering Organiseren
Meer informatie over het Sioo-programma Succesvol Verandering Organiseren
Bronvermelding:
Moerkerken, S., ‘Conflict eren’, Boom Uitgevers, Amsterdam, 2001.
Vandendriessche, F. en Clement, J., ‘Leidinggeven zonder bevelen’, Scriptum, Schiedam, 2015.
Citaten uit de persoonlijke manifesten van de leergroep Succesvol Verandering Organiseren (SVO) 2023-2024.