Verslag door Annet Weitering (alumnus van de opleiding ACM).
Al sinds onze diplomering in 2005 komen we als alumni van ACM-01, de Masteropleiding voor adviseurs, elk jaar bij elkaar. Een mooie groep, van zo’n 15 van de in totaal 20 deelnemers aan de eerste ACM (voorloper van de huidige Sioo-programma’s Advanced Consulting and Change en Advanced Change Lab). Al bijna 20 jaar combineren we het informele bijpraten met een inhoudelijk deel.
Ontwikkelingen volgen
In de afgelopen twee decennia is er veel gebeurd, zowel in de privésfeer als op werk. Twee collega’s zijn gescheiden van hun partners en één van hen is recentelijk hertrouwd met dezelfde partner. Daarnaast hebben we mensen ziek zien worden en ook weer zien herstellen, en sommigen hebben afscheid moeten nemen van hun partners. Tegelijkertijd volgden we de ontwikkelingen van onze kinderen op de voet. Ze zijn inmiddels volwassen en hebben hun eigen weg gevonden, soms in dezelfde branche als wijzelf en soms in totaal andere beroepen. Bovendien, werd een van ons in november benoemd tot bijzonder hoogleraar in Tilburg en daar waren we bijna allemaal bij. We veranderden van baan, deden opleidingen, werden vertrouwenspersoon, docent bij Sioo, politicus, lid van de Raad van Toezicht, vrijwillige gids bij Natuurmonumenten, of gingen met pensioen. Kortom, erg veel om op terug te kijken.
Afwijken van traditie
Traditioneel komen we altijd op de derde donderdag of vrijdag van september samen. Maar dit jaar weken we écht af. We verplaatsten onze dag naar 29 maart en kwamen op 28 maart in de avond al bij elkaar in Hotel Mastbosch in Breda.
Daar was een bijzondere reden voor. Frank heeft namelijk afgelopen najaar de diagnose ALS gekregen. Op de oratie van Annemarie besloten we om onze jaarlijkse bijeenkomst naar voren te halen, zodat Frank nog kan aansluiten. En zo geschiedde. In de avond werden alle nieuwtjes en ontwikkelingen uitgewisseld en de volgende dag gingen we inhoudelijk aan de slag.
In gesprek over maatschappelijke thema’s
Elk jaar bereiden twee of drie mensen uit de groep de bijeenkomst voor. Dit keer kregen we ter voorbereiding huiswerk mee om ons alvast in te lezen in de volgende drie maatschappelijke thema’s:
- Zorg van de toekomst; een bioscoopfilm van Teun Toebes: Human Forever;
- Populisme; Een uitzending van Tegenlicht en een podcast over de opkomst van het populisme[1];
- Veiligheid: een filmfragment over brekend glas.[2]
Na een korte gespreksronde, waarin we aandacht hadden voor hoe het nu met iedereen is, verdeelden we ons in drie groepen. We gingen met elkaar in gesprek aan de hand van de volgende vijf vragen:
- Wat is het grootste inzicht dat jij hebt opgedaan n.a.v. de voorbereiding?
- De vraag/vragen die ik graag beantwoord zou zien is/zijn …
- Wat zou jij voor dit onderwerp als een nieuwe stip op de horizon zien?
- Hoe kan jij/kunnen wij – als veranderkundige experts – bijdragen aan een fundamentele verandering?
- Welke stappen naar de toekomst zijn dan te formuleren?
Observaties en inzichten
Tijdens de bijeenkomst hebben we verschillende vraagstukken behandeld, hieronder een kort overzicht van de vraagstukken, inhoudelijke observaties en inzichten:
Algemene bevindingen
- We zitten in een tijdperk van verandering (Jan Rotmans);
- En in het tijdperk van de homo romanticus (chrononauten, World Tree Model);
- We hebben van alles al geprobeerd, maar kopiëren loopt dood;
- Wetgeving en standaarden maken we achteraf;
- Instituties zijn representaties van het verleden en daarmee los je problemen van nu niet op;
- David Van Reybrouck: “Populisme is een cadeau verpakt in prikkeldraad. Als je de prikkeldraad kunt wegnemen, vind je vaak betrokkenheid.”
Verdere inzichten
- In plaats van Zorg naar Gezondheid als vraagstuk;
- Van Waarom niet naar Wanneer wel;
- Begrijpen we het wel echt?;
- Democratie is meer dan de stem van de meerderheid, het betekent ook het beschermen van de standpunten van de minderheid.
Hoe bij te dragen aan fundamentele veranderingen
- Alle perspectieven op tafel, niet meegaan in de tegenstellingen;
- De minderheid of minderheden meewegen;
- Uitgaan van principes en waarden in plaats van standaarden;
- Disruptie, ontwrichting waar we middenin zitten: Hoe laat je de nuance er zijn?;
- Kleine experimenten, verder ontwikkelen levert positieve krachten;
- Interveniëren:
- Binnen het systeem: continue reflectie organiseren;
- Buiten het systeem: op staan, ervoor gaan staan, met invloed
We kunnen daar in ons werk en als vrijwilliger op verschillende manieren vorm en invulling aan geven:
- Ondersteunen, bijv. van Anne-Marie bij haar werk om versnelling van transitie in de zorg;
- Voorbereiden “Window of Opportunity”;
- Zichtbaar maken, attenderen op;
- Emotie ontrafelen;
- Reflectie gesprekken helpen voeren;
- Meewerken, bijvoorbeeld de directe democratie versterken door burgerberaden te faciliteren.
Wat kunnen we doen om het populistische tij te keren?
- Lid worden van een politieke partij en zorgen dat die partij meer voeling krijgt met de dagelijkse zorgen van grote groepen die zich nu niet gezien voelen;
- Het gesprek en debat met de aanhangers intensiveren. Bart Brandsma, geeft in zijn boek Polarisatie. Inzicht in de dynamiek van wij-zij denken, hier handvatten voor;
- Werken aan het toegankelijker maken van voorzieningen van groepen die daar recht op hebben;
Het bovenstaande leidde tot boeiende conversaties en een mooi collectief gesprek tijdens de terugkoppeling van elke groep, waarbij ook voornemens werden gedeeld. Net als vorig jaar kwam er een oproep. Vorig jaar riep Erik ons op om ‘luisterend schrijver’ te worden bij het initiatief (Gelijk)waardig Herstel. Een aantal van ons hebben daar toen gelijk gehoor aan gegeven. En dit jaar ontstond naar aanleiding van Gertjan’s onderzoek naar burgerberaden het idee om een stichting op te richten. Deze stichting heeft dan als doel om professionals de mogelijkheid te geven om vrijwillig burgerberaden te faciliteren, daar waar geen financiering beschikbaar is. Een aantal hebben zich direct aangemeld. We herkenden ons in de oproep van Yolande dat we in een bevoorrechte bubbel leven en we schatplichtig zijn aan de maatschappij.
Een gezellig samenzijn
We hebben een nieuwe datum gepland voor 2025: Goede Vrijdag en de avond ervoor. We hopen dat Frank er dan weer bij kan zijn. Die avond schreef hij in de appgroep: “Ik wil jullie bedanken voor alle warme support die ik van jullie heb gekregen. Het was voor het eerst dat ik m’n stemcomputer actief heb gebruikt en jullie hebben ervoor gezorgd dat m’n zelfvertrouwen voor de toekomst op dit vlak aanzienlijk is toegenomen. Daarbij was het als vanouds weer een superinspirerend en gezellig samenzijn.” En daar waren we het allemaal roerend mee eens!
[1] https://www.vpro.nl/programmas/tegenlicht/kijk/afleveringen/2020-2021/de-weerbare-democratie.html
[2] https://www.youtube.com/watch?v=Uk6B6AEDlOE
Verslag door Annet Weitering (alumnus van de opleiding ACM).
Al sinds onze diplomering in 2005 komen we als alumni van ACM-01, de Masteropleiding voor adviseurs, elk jaar bij elkaar. Een mooie groep, van zo’n 15 van de in totaal 20 deelnemers aan de eerste ACM (voorloper van de huidige Sioo-programma’s Advanced Consulting and Change en Advanced Change Lab). Al bijna 20 jaar combineren we het informele bijpraten met een inhoudelijk deel.
Ontwikkelingen volgen
In de afgelopen twee decennia is er veel gebeurd, zowel in de privésfeer als op werk. Twee collega’s zijn gescheiden van hun partners en één van hen is recentelijk hertrouwd met dezelfde partner. Daarnaast hebben we mensen ziek zien worden en ook weer zien herstellen, en sommigen hebben afscheid moeten nemen van hun partners. Tegelijkertijd volgden we de ontwikkelingen van onze kinderen op de voet. Ze zijn inmiddels volwassen en hebben hun eigen weg gevonden, soms in dezelfde branche als wijzelf en soms in totaal andere beroepen. Bovendien, werd een van ons in november benoemd tot bijzonder hoogleraar in Tilburg en daar waren we bijna allemaal bij. We veranderden van baan, deden opleidingen, werden vertrouwenspersoon, docent bij Sioo, politicus, lid van de Raad van Toezicht, vrijwillige gids bij Natuurmonumenten, of gingen met pensioen. Kortom, erg veel om op terug te kijken.
Afwijken van traditie
Traditioneel komen we altijd op de derde donderdag of vrijdag van september samen. Maar dit jaar weken we écht af. We verplaatsten onze dag naar 29 maart en kwamen op 28 maart in de avond al bij elkaar in Hotel Mastbosch in Breda.
Daar was een bijzondere reden voor. Frank heeft namelijk afgelopen najaar de diagnose ALS gekregen. Op de oratie van Annemarie besloten we om onze jaarlijkse bijeenkomst naar voren te halen, zodat Frank nog kan aansluiten. En zo geschiedde. In de avond werden alle nieuwtjes en ontwikkelingen uitgewisseld en de volgende dag gingen we inhoudelijk aan de slag.
In gesprek over maatschappelijke thema’s
Elk jaar bereiden twee of drie mensen uit de groep de bijeenkomst voor. Dit keer kregen we ter voorbereiding huiswerk mee om ons alvast in te lezen in de volgende drie maatschappelijke thema’s:
- Zorg van de toekomst; een bioscoopfilm van Teun Toebes: Human Forever;
- Populisme; Een uitzending van Tegenlicht en een podcast over de opkomst van het populisme[1];
- Veiligheid: een filmfragment over brekend glas.[2]
Na een korte gespreksronde, waarin we aandacht hadden voor hoe het nu met iedereen is, verdeelden we ons in drie groepen. We gingen met elkaar in gesprek aan de hand van de volgende vijf vragen:
- Wat is het grootste inzicht dat jij hebt opgedaan n.a.v. de voorbereiding?
- De vraag/vragen die ik graag beantwoord zou zien is/zijn …
- Wat zou jij voor dit onderwerp als een nieuwe stip op de horizon zien?
- Hoe kan jij/kunnen wij – als veranderkundige experts – bijdragen aan een fundamentele verandering?
- Welke stappen naar de toekomst zijn dan te formuleren?
Observaties en inzichten
Tijdens de bijeenkomst hebben we verschillende vraagstukken behandeld, hieronder een kort overzicht van de vraagstukken, inhoudelijke observaties en inzichten:
Algemene bevindingen
- We zitten in een tijdperk van verandering (Jan Rotmans);
- En in het tijdperk van de homo romanticus (chrononauten, World Tree Model);
- We hebben van alles al geprobeerd, maar kopiëren loopt dood;
- Wetgeving en standaarden maken we achteraf;
- Instituties zijn representaties van het verleden en daarmee los je problemen van nu niet op;
- David Van Reybrouck: “Populisme is een cadeau verpakt in prikkeldraad. Als je de prikkeldraad kunt wegnemen, vind je vaak betrokkenheid.”
Verdere inzichten
- In plaats van Zorg naar Gezondheid als vraagstuk;
- Van Waarom niet naar Wanneer wel;
- Begrijpen we het wel echt?;
- Democratie is meer dan de stem van de meerderheid, het betekent ook het beschermen van de standpunten van de minderheid.
Hoe bij te dragen aan fundamentele veranderingen
- Alle perspectieven op tafel, niet meegaan in de tegenstellingen;
- De minderheid of minderheden meewegen;
- Uitgaan van principes en waarden in plaats van standaarden;
- Disruptie, ontwrichting waar we middenin zitten: Hoe laat je de nuance er zijn?;
- Kleine experimenten, verder ontwikkelen levert positieve krachten;
- Interveniëren:
- Binnen het systeem: continue reflectie organiseren;
- Buiten het systeem: op staan, ervoor gaan staan, met invloed
We kunnen daar in ons werk en als vrijwilliger op verschillende manieren vorm en invulling aan geven:
- Ondersteunen, bijv. van Anne-Marie bij haar werk om versnelling van transitie in de zorg;
- Voorbereiden “Window of Opportunity”;
- Zichtbaar maken, attenderen op;
- Emotie ontrafelen;
- Reflectie gesprekken helpen voeren;
- Meewerken, bijvoorbeeld de directe democratie versterken door burgerberaden te faciliteren.
Wat kunnen we doen om het populistische tij te keren?
- Lid worden van een politieke partij en zorgen dat die partij meer voeling krijgt met de dagelijkse zorgen van grote groepen die zich nu niet gezien voelen;
- Het gesprek en debat met de aanhangers intensiveren. Bart Brandsma, geeft in zijn boek Polarisatie. Inzicht in de dynamiek van wij-zij denken, hier handvatten voor;
- Werken aan het toegankelijker maken van voorzieningen van groepen die daar recht op hebben;
Het bovenstaande leidde tot boeiende conversaties en een mooi collectief gesprek tijdens de terugkoppeling van elke groep, waarbij ook voornemens werden gedeeld. Net als vorig jaar kwam er een oproep. Vorig jaar riep Erik ons op om ‘luisterend schrijver’ te worden bij het initiatief (Gelijk)waardig Herstel. Een aantal van ons hebben daar toen gelijk gehoor aan gegeven. En dit jaar ontstond naar aanleiding van Gertjan’s onderzoek naar burgerberaden het idee om een stichting op te richten. Deze stichting heeft dan als doel om professionals de mogelijkheid te geven om vrijwillig burgerberaden te faciliteren, daar waar geen financiering beschikbaar is. Een aantal hebben zich direct aangemeld. We herkenden ons in de oproep van Yolande dat we in een bevoorrechte bubbel leven en we schatplichtig zijn aan de maatschappij.
Een gezellig samenzijn
We hebben een nieuwe datum gepland voor 2025: Goede Vrijdag en de avond ervoor. We hopen dat Frank er dan weer bij kan zijn. Die avond schreef hij in de appgroep: “Ik wil jullie bedanken voor alle warme support die ik van jullie heb gekregen. Het was voor het eerst dat ik m’n stemcomputer actief heb gebruikt en jullie hebben ervoor gezorgd dat m’n zelfvertrouwen voor de toekomst op dit vlak aanzienlijk is toegenomen. Daarbij was het als vanouds weer een superinspirerend en gezellig samenzijn.” En daar waren we het allemaal roerend mee eens!
[1] https://www.vpro.nl/programmas/tegenlicht/kijk/afleveringen/2020-2021/de-weerbare-democratie.html
[2] https://www.youtube.com/watch?v=Uk6B6AEDlOE